Een intieme tango, gedanst in willekeurige volgorde

De titel ‘Flardentango’ is prachtig, de thema’s zijn veelbelovend en eerdere boeken die ik heb gelezen over de Argentijnse geschiedenis zijn me zeker bijgebleven. Dus toen ik toevallig dit boek in handen kreeg nog vóór de lancering kon ik niet wachten om eraan te beginnen.

Het is even puzzelen met de wijze waarop dit verhaal wordt verteld: in één hoofdstuk springen we bijvoorbeeld van het nu waar Evelien een boek cadeau krijgt van Theo, naar een gehoorapparaat voor haar oude moeder, naar een vakantie in Argentinië begin jaren zeventig, naar mama en haar bril, naar mama en auto’s, naar een periode in Breda na terugkomst uit Argentinië, naar hondje Fritz en zijn mysterieuze einde, een bezoek aan Brazilië, terug naar het boek, naar de vraag waarom Argentijnen hun land verlaten, naar de negentiende-eeuwse generaal San Martín en zo gaan we nog even verder. En dat allemaal in een hoofdstuk van zes pagina’s.

Er wordt dus wel wat van de lezer gevraagd: zo veel verschillende personages en namen in zo veel verschillende jaren; zo veel plaatsnamen, zo veel flashbacks (die meestal ook in de tegenwoordige tijd worden geschreven waardoor het even duurt voor je door hebt dat je in het verleden bent aanbeland). En dat allemaal door elkaar in korte scènes.

In de loop van het boek begint het te wennen en lijkt er minder gejaagdheid te komen in het verhaal. Het is intrigerend om te lezen over Evelien die als negenjarige alleen met haar ouders naar Buenos Aires verhuisde terwijl haar broer Joost en zus Hanneke in Nederland achterbleven om naar kostschool te gaan. Vader werkte voor Unilever en had bij zijn aanwerving te kennen gegeven dat hij graag in het buitenland wilde werken. Na het afwijzen van Zambia kon deze tweede kans niet geweigerd worden.

Hanneke laat zich tegen het einde ontvallen dat hun Argentijnse tango vast en zeker minder mislukt was geweest als ze Joost en haarzelf in Buenos Aires naar school hadden laten gaan. En dat is ook wat je je als lezer steeds afvraagt: wat een keuze om twee tienerkinderen achter te laten en slechts twee keer per jaar herenigd te worden tijdens de vakanties.

Langzamerhand wordt duidelijk wat de impact is geweest van deze jaren en ook waarom Eveliens ouders zo plotseling zijn vertrokken. De herinneringen komen steeds vaker in flarden bovendrijven. ‘Soms staan ze met elkaar in verband, maar vaker schieten ze door elkaar heen. Zonder enige context’.

Volgens woordenboek van Dale is een flard een willekeurig gedeelte, bijvoorbeeld van een gesprek. Voor de lezer zou het fijn geweest zijn als deze flarden van herinneringen, gedachten en gebeurtenissen met iets meer structuur – inclusief goed gekozen gebruik van de tijden – zouden zijn gepresenteerd.

Dat doet niets af aan de interessante thema’s.
Ik ben benieuwd hoe andere lezers deze manier van schrijven ervaren. Laat je horen!