Lezersrecensie
Het brons vertelt ook zélf
Vindplaatsen van kostbare voorwerpen uit de bronstijd hebben vaak iets met water te maken: moerassen en stromende rivieren. Waarom? En hoe zijn die zeer kostbare voorwerpen op die plekken terechtgekomen? Zijn ze verloren, weggegooid of geofferd?
In dit boek neemt Linda Dielemans de lezer mee in de zoektocht naar het verhaal van bronzen voorwerpen uit de bronstijd. Ze legt uit hoe het leven er in de bronstijd uitzag, hoe de mensen woonden, waar ze van leefden, hoe er handelsroutes in Europa ontstonden. En dan zoekt ze met de lezer naar een verklaring voor de vondsten, waarbij ze de lezer rechtstreeks aanspreekt. Over een gevonden radnaald bijvoorbeeld: ‘Stel dat je gelooft dat er goden wonen in die mistige mysterieuze moerassen, of in het snelstromende water van de rivier. En dat er iets is wat je héél graag wilt. … Dan kun je bij die goden toch niet aankomen met een stuk brood of een gewone kookpot? Als je zoiets belangrijks wilt, moet je er ook iets belangrijks voor teruggeven. Iets wat je eigenlijk helemaal niet kwijt wilt, zoals die mooie radnaald waaraan iedereen ziet hoe belangrijk je bent.’
Tussen de informatieve hoofdstukken in vertelt het brons zelf zijn eigen verhaal. Eerst als kopererts: ‘We zijn niet alleen. We zijn deel van de aardkorst, kwamen ooit uit de diepte met geweld omhoog en zonken toen weer weg in de huid van de wereld. Dan als radnaald, als bijl en als zwaard: ‘Tark houdt me omhoog zodat ik het zonlicht vang, net als toen.’
De vormgeving van het boek ondersteunt de opzet. De informatieve tekst is voorzien van (informatieve) illustraties, en de verhalen van het brons staan als witte tekst op een gekleurde, oud aandoende achtergrond. De eerste stijlwisseling van informatief naar vertellend is misschien even verwarrend, maar als lezer pik je het idee snel op en werkt de opzet heel goed. Mooi dat naast praktische informatie over het productieproces van brons en het ontstaan van handel in bronzen voorwerpen ook veel aandacht is voor vragen die levensbeschouwelijk te noemen zijn. Zo vraagt Dielemans de lezer wat het is dat een voorwerp waarde geeft. Is dat alleen het materiaal en de bewerking of kan een voorwerp ook emotionele waarde hebben, bijvoorbeeld door herinneringen die het voorwerp oproept? En waarom werden in de bronstijd zwaarden in stromend water gedeponeerd. Was dat misschien om ze schoon te wassen van het bloed dat door die zwaarden is vergoten?
Al met al een boek vol informatie, verhalen en inzicht over hoe je een verklaring kunt vinden voor archeologische vondsten: met een combinatie van kennis, voorstellingsvermogen en fantasie.
Qua gebruik in de klas: de informatie is op een vertellende manier geschreven, misschien minder geschikt om voor te lezen, maar goed zelf te lezen door kinderen vanaf ongeveer 10 jaar. De verhalen van het brons lenen er zich wel goed voor om voorgelezen te worden.
In dit boek neemt Linda Dielemans de lezer mee in de zoektocht naar het verhaal van bronzen voorwerpen uit de bronstijd. Ze legt uit hoe het leven er in de bronstijd uitzag, hoe de mensen woonden, waar ze van leefden, hoe er handelsroutes in Europa ontstonden. En dan zoekt ze met de lezer naar een verklaring voor de vondsten, waarbij ze de lezer rechtstreeks aanspreekt. Over een gevonden radnaald bijvoorbeeld: ‘Stel dat je gelooft dat er goden wonen in die mistige mysterieuze moerassen, of in het snelstromende water van de rivier. En dat er iets is wat je héél graag wilt. … Dan kun je bij die goden toch niet aankomen met een stuk brood of een gewone kookpot? Als je zoiets belangrijks wilt, moet je er ook iets belangrijks voor teruggeven. Iets wat je eigenlijk helemaal niet kwijt wilt, zoals die mooie radnaald waaraan iedereen ziet hoe belangrijk je bent.’
Tussen de informatieve hoofdstukken in vertelt het brons zelf zijn eigen verhaal. Eerst als kopererts: ‘We zijn niet alleen. We zijn deel van de aardkorst, kwamen ooit uit de diepte met geweld omhoog en zonken toen weer weg in de huid van de wereld. Dan als radnaald, als bijl en als zwaard: ‘Tark houdt me omhoog zodat ik het zonlicht vang, net als toen.’
De vormgeving van het boek ondersteunt de opzet. De informatieve tekst is voorzien van (informatieve) illustraties, en de verhalen van het brons staan als witte tekst op een gekleurde, oud aandoende achtergrond. De eerste stijlwisseling van informatief naar vertellend is misschien even verwarrend, maar als lezer pik je het idee snel op en werkt de opzet heel goed. Mooi dat naast praktische informatie over het productieproces van brons en het ontstaan van handel in bronzen voorwerpen ook veel aandacht is voor vragen die levensbeschouwelijk te noemen zijn. Zo vraagt Dielemans de lezer wat het is dat een voorwerp waarde geeft. Is dat alleen het materiaal en de bewerking of kan een voorwerp ook emotionele waarde hebben, bijvoorbeeld door herinneringen die het voorwerp oproept? En waarom werden in de bronstijd zwaarden in stromend water gedeponeerd. Was dat misschien om ze schoon te wassen van het bloed dat door die zwaarden is vergoten?
Al met al een boek vol informatie, verhalen en inzicht over hoe je een verklaring kunt vinden voor archeologische vondsten: met een combinatie van kennis, voorstellingsvermogen en fantasie.
Qua gebruik in de klas: de informatie is op een vertellende manier geschreven, misschien minder geschikt om voor te lezen, maar goed zelf te lezen door kinderen vanaf ongeveer 10 jaar. De verhalen van het brons lenen er zich wel goed voor om voorgelezen te worden.
1
Reageer op deze recensie
