Foundation 2.0

Het is vele tientallen jaren geleden dat ik de Foundation trilogie van Asimov heb gelezen. Als ik me goed herinner ging dat over (voorspelling en manipulatie van) de geschiedenis van de mensheid in de toekomst. Zo groot uitgezworven over vele planeten in het heelal dat elk individu als een molecuul in de vloeistof der mensheid beschouwd kon worden en daarmee de hele mensheid ook met de op fysica en chemie gelijkende wetten van de psychohistorie als geheel beschouwd en het gedrag voorspeld kon worden. Asimov was, als ik het goed heb, ook van oorsprong een scheikundige.

Aan een dergelijke grootse opzet doet ook deze "Drie lichamen"-trilogie denken. De schrijver refereert zelfs op een aantal punten letterlijk aan Asimovs Foundation. Thema in deze trilogie is echter het concept van het heelal als een donker woud, de titel van het tweede boek: het heelal zit vol met beschavingen die om zelf te overleven andere beschavingen direct moeten vernietigen zodra die zichtbaar worden in het verder donkere woud van het heelal. Wat begint met een enkele schutter (de Trisolaraanse beschaving) die het vizier richt op de Aarde, dijt dat concept in dit derde deel van de trilogie uit naar veel meer spelers. Een exponentiële toename van beschavingen dus in dit laatste boek, al blijven die voor de lezer onbenoemd en als dreigende monsters aan het zicht onttrokken. Het hele verhaal blijft daarbij wel verteld worden vanuit uitsluitend het perspectief van de mensheid op één klein hoofdstuk na (en met dat laatste bedoel ik niet de persoon van Sofon, die zich tenslotte ook in de vorm en met het gedrag van een mens presenteert).

Groots van opzet dus, waarbij zelfs de meest fundamentele wetten van de natuurkunde als wapen ingezet blijken te zijn door buitenaardse beschavingen. Beetje te groots en wel heel wild in fantasie wat mij betreft. Ik houd het toch liever wat realistischer en persoonlijker. Wat dat persoonlijke betreft moet ik hier wel vermelden dat dit laatste deel toch nagenoeg geheel vanuit het perspectief van een enkel persoon verteld is, Cheng Xin, een vrouwelijke wetenschapper. Zij is een veel emotioneler en zachtaardiger karakter dan Luo Ji, min of meer haar voorganger, al is het alleen al omdat hij het gros van het verhaalperspectief van deel 2 voor zijn rekening nam. Maar de schrijver is geen groot psycholoog. Op dat niveau vindt de lezer dus in de sympathieke hoofdpersoon weinig diepgang. Voor het genre is dit overigens niet vreemd.

Je leest deze boeken om de plot. In dit geval: wat loert er allemaal in het donkere woud en hoe zal de mensheid overleven? Daarvoor heeft de schrijver genoeg verrassende, grootse ideeën verzameld. Zeer creatief op dat punt en vaak op het gebied van de harde natuurkunde, zodat deze reeks als min of meer ouderwetse SciFi beschouwd kan worden. En dan bedoel ik letterlijk: wetenschap zonder hocuspocus. Dus geen magie, demonen, zieners en dat soort flauwekul. En vaak ook goed onderbouwde fysica, al gaat er ook wel eens wat over het randje (die sofonen! ik heb er al eerder over geklaagd: m.i. zou een intelligente SciFi-schrijver een manier moeten vinden om te accepteren dat absolute gelijktijdigheid niet bestaat en dat informatie echt niet sneller dan het licht doorgegeven kan worden).

Kortom, spannend genoeg als je van het genre houdt. Wel een hele zit met drie van die dikke pillen. En inderdaad van het kaliber Foundation Trilogie.