aangrijpend en diep emotioneel

Ik zou de adjectieven 'prachtig' en 'hartstochtelijk' in de quotes op de achterflap van het boek - van die zinnen waarin je een boek samenvat in 10 woorden - niet direct met dit boek associëren. Veeleer is Bezonken Rood een rauwe neerslag van Brouwer's diepste zielenroerselen. Toch is er één opmerkelijke quote bij die het boek verdiende eer aandoet, en dat is : "Bezonken rood is een werk van loutering waarin we Brouwers zien opstaan uit de levende dood".

Dat Brouwers en zijn moeder in 1945 levend uit de Japanse kampen in Nederlands-Indië zijn gekomen, mag een wonder heten als je leest wat ze te verduren en te zien kregen. De wreedheden, toegebracht door de Japanners aan de Nederlandse vrouwen en kinderen die er gevangen zaten, kunnen de lezer niet onberoerd laten (naar ik mag hopen). Onder het mom van oorlog lijkt werkelijk alles te zijn toegestaan. Beide zijn niet zonder kleerscheuren uit die kampjaren gekomen. 35 jaar later (het jaar waarin Brouwers dit boek schrijft en zijn moeder overlijdt) lijden moeder en zoon nog steeds aan angstaanvallen. Antipsychotica moeten hen helpen om "niet te blijven worden vergezeld door angst". De raad van Brouwers' grootmoeder in het kamp destijds, om in ogenblikken van grote wanhoop aan iets anders te denken, schiet duidelijk tekort om "de dingen die je geest overrompelen en waaraan je niet zonder angst en beven kunt denken" te verdringen door taferelen die je graag wil zien en die minder verschrikkelijk zijn.

Facit: 'aangrijpend en diep emotioneel' passen misschien eerder bij dit boek, ofschoon Brouwers van zichzelf beweert gevoelloos te zijn. Hij heeft het voortdurend over de eelt op zijn voeten*. Op het moment dat hij dit boek schreef had Brouwers de gebeurtenissen en zijn emoties duidelijk nog lang niet verwerkt en ik vermoed ook dat dit tegen het einde van zijn leven niet het geval zal zijn geweest. Ik zou zijn 'levensfilm' niet de revue willen zien passeren wanneer ik mijn laatste adem uitblaas.

* Bron: mirmethode.nl. : Bekijk je je voeten, let dan eens op waar je eelt precies zit. Eelt aan de zijkant van de grote teen geeft aan, dat je éven geen indrukken meer wilt ontvangen. Je schermt je af. Eelt op de tenen, als een hoedje op de topjes, geeft ook aan dat er te veel inkomende indrukken zijn. Met recht, alsof je een hoedje op je hoofd zet, om je af te schermen. Eelt aan de hak van de voet wil zeggen dat iemand hard voor zichzelf is. En dat iemand onzeker is. En eelt midden onder de voorvoet als een rechte lijn van boven naar beneden, bevindt zich op het gebied van de slokdarm. Het betekent dat je teveel slikt of geslikt hebt. Dat je teveel pikt van wat mensen doen of tegen je zeggen.