Boekje met het gewicht van een continent

Zo’n dun boekje, en toch draagt het .
Ik las Oeroeg van Hella S. Haasse al eerder, maar herlas het voor mijn boekenclubje.
Oeroeg laat zien hoe koloniale ongelijkheid niet begint met geweld, maar met iets veel subtielers: vanzelfsprekendheid.

Twee jongens groeien samen op. Ze spelen, leren zwemmen, delen herinneringen. In hun jeugd lijkt alles gelijk. Maar die gelijkheid is schijn. De wereld om hen heen is al verdeeld; door afkomst, macht en geschiedenis.

Haasse legt niets uit en wijst niemand aan. Juist daardoor wordt de afstand die langzaam ontstaat zo pijnlijk. Niet door één breuk, maar door jaren van zwijgen en verschuivende verhoudingen.

Voor mij voelt dit boek als een rivier.
Twee mensen staan ooit aan dezelfde oever, kijken in hetzelfde water. Maar terwijl de rivier breder wordt, komt ieder ongemerkt aan een andere kant terecht. Niet door een sprong, maar door stroming. Tegen de tijd dat ze elkaar weer zien, is oversteken geen optie meer.

Dat zoveel beladenheid, schuld en verlies in zo weinig pagina’s past, is knap. Oeroeg bewijst dat literair gewicht niet zit in omvang, maar in precisie.