Moeizaam boek

Alhoewel alweer geruime tijd overleden zijn de boeken van de Deense schrijfster Tove Ditlevsen vrij plotseling ‘hip & happening’. Ik heb met veel plezier de roman ‘De Gezichten’ uit 1968 gelezen. Recent verscheen ‘Vilhelms Kamer’. Een boek uit 1975.

Het is een roman in een heel kleine ruimte. Een paar personen en een lokatie die er eigenlijk volstrekt niet toe doet. Dat betekent dat het voornamelijk gaat over de relaties tussen de personages; een psychologische roman.
Het verhaal draait om Lise, een schrijfster van kinderboeken. Getrouwd met Vilhelm, die haar ergens verlaten heeft en een relatie is aangegaan met Mille met wie hij ook samenwoont. Lise heeft 3 kinderen uit eerdere relaties met 3 verschillende mannen. Vilhelm heeft nog 1 ander kind. Ze hebben samen een zoon, Tom, die met zijn vader vertrokken is en veel tijd doorbrengt met mevrouw Andersen.

Lise wordt een beroemd en gelauwerd schrijfster. Toen zij beroemd werd krenkte dat Vilhelm en dat was het begin van het einde van hun relatie. Wanneer Lise geëerd wordt voor haar werk door de minister, kotst een dronken Vilhelm in haar schoot; ‘En vanaf dat moment begon ik Vilhelms karakter te verkennen als een ontdekkingsreiziger in een tot dan toe ongerept en gevaarlijk gebied van de wereld.’ Beeldender kan het bijna niet.

Het eerste gedeelte van het boek is ronduit verwarrend. Geschreven vanuit het perspectief van Lise als psychiatrisch patiënt en soms als Lise met een normale persoonlijkheid. Beiden perspectieven wisselen elkaar af. Lise die zowel in de ik vorm spreekt maar ook als afstandelijke waarnemer optreedt. Maakt het boek niet zomaar vlot leesbaar of transparant.
Beklemmend en destructief is hoe de relatie tussen Lise en Vilhelm beschreven wordt.
Ongeveer op de helft van het boek wordt het verhaal iets meer begrijpelijk en beter te volgen.

De recensies in de Volkskrant en NRC waren lovend. Ik ben dat niet. Er zitten teveel onnodige perspectiefwisselingen in waardoor het verhaal behoorlijk complex is, en soms helemaal niet te volgen. Je zou nog kunnen zeggen dat dat een consequentie is van de perspectief keuze voor de hoofdpersoon, Lise, die soms verward is en soms uitermate helder en scherp. Het is, hoe dan ook, het perspectief van iemand die een getroebleerde geest heeft.
Persoonlijk vind ik het boek te complex en te ingewikkeld voor het uitwerken van het belangrijkste thema namelijk dat van een door de man onderdrukte vrouw. De dodelijke dynamiek tussen Vilhelm en Lise verliest aan kracht door de complexiteit van het verhaal. Onnodig en ook jammer. Wellicht dat je dit boek twee keer, misschien meer, moet lezen voor een beter beeld.