Helder en grotendeels krachtig

De laatste jaren zijn er steeds meer feministische bewegingen en steeds meer celebraties komen er voor uit dat ze feminist zijn. Je zou haast denken dat er een nieuwe feministische golf aan zit te komen. Grote vraag die hier regelmatig bij gesteld wordt, is of feminisme, met name in de westerse wereld, nog wel nodig is.

In haar boek Mannen leggen me altijd alles uit bespreekt Rebecca Solnit (1961) deze nieuwe vorm van feminisme, maar laat ze aan de hand van acht essays ook vooral zien waarom deze, ook in de westerse wereld, nog steeds erg hard nodig is. Door middel van korte voorbeelden en anekdotes beschrijft ze de ongelijkheid tussen de seksen die toch niet zo klein blijkt als wij misschien denken.

Het openingsessay is gelijknamig aan de titel van het boek en behandelt het fenomeen dat tegenwoordig ook wel bekend is onder de naam ‘mansplaining’. Het gaat hierbij om een man die een vrouw de les leest over een onderwerp waarvan hij in de veronderstelling is hier meer over te weten dan de desbetreffende vrouw. In de meeste gevallen is de vrouw echter al in het bezit van de kennis die hij haar probeert bij te brengen. Dit woord is ontstaan naar aanleiding van Solnit’s essay Mannen leggen me altijd alles uit en om die reden wordt dit begrip ook regelmatig aan haar toegewezen, iets waar Solnit het zelf niet mee eens is: 'Het gaat immers niet om een aangeboren afwijken van mannen in het algemeen.' Hiermee weerlegt ze de gedachtegang dat het feminisme iets tegen mannen in het algemeen zou hebben. Integendeel. Solnit hamert er meerdere keren op dat het beslist niet alle mannen zijn, maar dat er nog wel een probleem is dat erkent dient te worden.

Het probleem dat Solnit aankaart gaat veel verder dan vrouwen die uit het standaard rollenpatroon van mannen en vrouwen willen breken. Ze willen meer vrijheid. Vrijheid die mannen niet altijd kunnen accepteren. Denk aan een meisje dat wordt doodgestoken nadat ze een schoolgenoot afwijst voor het bal en een jongeman die vrouwen neerschiet die weigeren met hem naar bed te gaan. Dit zijn slechts enkele waargebeurde voorbeelden die Solnit aanhaalt om te laten zien hoe serieus het probleem is.

Solnit behandelt een aantal heftige onderwerpen waaronder (groeps)verkrachtingen. Dat pakt ze beslist niet luchtig aan. Ze zegt waar het op staat. Niet al haar essays zijn echter even sterk. De anekdotes en voorbeelden die ze aanhaalt ter ondersteuning dwalen soms nogal af en worden vaak iets te langdradig beschreven, waardoor het aan kracht verliest.

Met haar heldere essays houdt Solnit onze maatschappij een spiegel voor, maar bovenal zet ze je aan het denken over de maatschappij waarin wij leven en onze eigen positie daarin.