Ijzersterk staaltje psychologie

'Inham' van Cynan Jones valt perfect samen te vatten in één woord: 'Brr'. Niettemin behoeft dit meesterlijk gecomponeerde boekje en ijzersterk staaltje psychologie toch wat meer duiding.

Ik moet bekennen dat ik er voordien en bij aanvang enigszins weerbarstig tegenover stond. Het leek me zo uitgepuurd en berekend, elk woord en leesteken op de juiste plaats, iedere witregel gewikt en gewogen. Daar huiver ik van.
Echter, mijn huiver verplaatste zich snel naar de inhoud en voor ik het besefte zat ik helemaal in de maalstroom van een adembenemend verhaal.

Een man trekt er met zijn kajak op uit. Op zee overvalt hem een storm en wordt hij getroffen door de bliksem. Wanneer hij bijkomt, blijkt hij zwaargewond en deels verlamd. Achtereenvolgens komen zijn lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn terug. Vervolgens zijn herinnering.

Jones beschrijft met afwisslend afstandelijke precisie en beklemmende introspectie de gruwel van een psyche gevangen in een zwaar geteisterd lichaam en onderworpen aan de wetten van de natuur. De ultieme confrontatie met zichzelf is wanneer een mens op instinct en overlevingsdrang teruggeworpen wordt.

Subliem is het beschreven proces van de ratio, die het geleidelijk aan weer overneemt zodra het lichaam dat toelaat. Eerst komen de praktische overwegingen, dan de ethische bedenkingen en dan pas de esthetische overpeinzingen:
'Hij kijkt naar de sterren, ziet die aan de horizon. Dat sommige ervan de lichtjes van schepen, of van land zouden kunnen zijn kan hij zich niet permitteren. Het is maar beter dat ze sterren zijn. Dat het niet echte bakens zijn.'
En dan , uiteraard, de frustratie.

Het voortdurend wisselende vertelperspectief (hij, je, ik) werkt in dit verhaal perfect om de afstand of betrokkenheid tussen geest en lichaam aan te geven. En die reguleerbare afstand is cruciaal wanneer het op overleven aan komt.

Huiveringwekkend boek. Geniaal geschreven.