Culturele uitdagingen bij emigratie van een Nederlands gezin naar Bali

Laura Weeda publiceerde eerder al verhalen en essays, en bracht met ´Stemmen uit het paradijs´ in 2022 haar debuutroman uit. Zelf heeft ze 3 jaar op Bali gewoond, wat haar inspireerde om dit boek te schrijven.

In ´Stemmen uit het paradijs´ maken Shariff, Fay en hun 3 kinderen hun droom waar naar het multiculturele Bali te emigreren. Ze hebben grootse plannen, waarbij Shariff verwacht te ´boomen´ in de verhuur van luxe huizen in samenwerking met Carolina, een Nederlandse die al decennia op Bali woont, en haar man Philippe. Fay heeft interesse in de Balinese samenleving en fotografie. Gaandeweg ontdekken ze hoe divers, ondoorzichtig en complex de maatschappij en bijbehorende gebruiken van Bali zijn, wat lastige situaties oplevert.

Het boek is opgedeeld in vier delen; Verwachtingen, Voornemens, Verandering en Verwijdering, en 74 hoofdstukken. Voorin het boek staat een lijst met toelichting op de personages, dit zijn er maar liefst 38; met een ebook werkt het niet praktisch om deze steeds na te moeten zoeken. Het zou de leesbaarheid ten goede komen als ook in het verhaal dergelijk korte toelichting wordt gegeven bij nieuwe personages. Dan weer achterin het boek staat een verklarende woordenlijst, om de Indonesische termen toe te lichten.

Het vertelperspectief wisselt per hoofdstuk, waarbij vooral Shariff, Fay, Carolina en andere westerlingen hun ervaringen delen. Maar daarnaast krijgen ook de lokalen een stem, uiteenlopend van de tuinman, tot overledenen die als geesten wachten op hun reïncarnatie, tot een zwerfkat. Juist die extra vertelperspectieven maken het bijzonder intrigerend, want behalve hoe westerlingen het ervaren op Bali is het ook juist ontzettend interessant om te leren hoe de Balinezen het zelf zien. Die belangstelling werd zo wel aangewakkerd, maar helaas bleven de hoofdstukken vanuit Balinees vertelperspectief teleurstellend in de minderheid en oppervlakkig. Ook de kinderen van Shariff en Fay krijgen (ondanks de 38 personages voorin) geen naam (maar 1 van de 3 uiteindelijk), en zelfs Shariff en Fay blijven lastig in te leven. Ook de beslissingen die ze nemen (alsmede de praktische kant daarvan) zijn vaak matig toegelicht, waarbij zelfs het einde als onaf en onduidelijk ervaren kan worden.

Het verhaal heeft succesvol geschetst hoe complex het voor een westerling kan zijn om te emigreren naar een plaats als Bali, maar de geprikkelde belangstelling voor de Balinese cultuur en ervaringen is niet bevredigd.