Hoe een recensie ook ongenadig kan zijn.

Ik kreeg Ongenadig van Karin Hazendonk zomaar cadeau van hebban.nl (dank je …), maar wel met de vraag om een recensie te schrijven. Bij deze.
Anouk ontmoet Sven tijdens een personeelsfeest. Een ontmoeting die uiteindelijk naadloos uitdraait op het besluit om samen te wonen, en dat had Anouk precies niet moeten doen, tenminste, dat voel je als lezer aan. De poeslieve Sven blijkt al snel iemand te zijn die de touwtjes liever stevig in handen heeft. En dat zal Anouk geweten hebben.
Zij heeft overigens een tweelingzus. Eentje die duidelijk sterker in het leven staat en zonder pardon opkomt voor haar zus. Maar ze moet toch met lede ogen aanschouwen dat Anouk zich onvoorwaardelijk bindt aan Sven, die, maar dat wordt pas later duidelijk, opgescheept zit met allerlei psychiatrische stoornissen die zowat het slechtste bij hem bovenhalen. Overigens loopt Anouk met open ogen in zijn val. Ze zoekt in eerste instantie niets achter zijn eigenaardige hobby om een aanzienlijke hoeveelheid horrorfilms te consumeren, dag in, dag uit. Voor haar zijn die blue rays van Sven een misselijk makende rotzooi. Wanneer Sven ontslag neemt, heeft hij meer dan tijd genoeg om zijn doortrapte plannen uit te voeren. Dat doet ie niet alleen door Anouk letterlijk aan de ketting te leggen, ook andere vrouwen gaan voor de bijl.
Wat dit boek bijzonder maakt, zijn de verschillende perspectieven waarin het verhaal is geschreven. In zowat elk hoofdstuk staat er een ander personage centraal. Gelukkig vind je boven de meeste hoofdstukken de naam van het personage van waaruit de auteur schrijft. Dat vond ik alvast knap gevonden.
Karin is er in geslaagd om de spanning langzaam op te drijven. In haar boek zitten voldoende cliffhangers die je alleen maar doen verlangen naar meer. Wat dat betreft, weet ze zeker te boeien. Maar …
Il y a toujours un mais dans la vie! Waar deze auteur regelmatig de bal misslaat, is het principe: ‘show, don’t tell’. Het is een niet te onderschatten onderdeel van een succesvol boek, denk ik. Er wordt te veel uitgelegd, Karin heeft de neiging om het zo direct mogelijk te zeggen. De lezer is niet dom. Van alle ingrediënten die een boek tot een succes maken, is dit wel het belangrijkst, maar meteen ook het moeilijkst.
En dan heb ik het nog niet over de taal gehad. Een schrijver heeft maar 26 letters tot zijn/haar beschikking, en toch kunnen daaruit juweeltjes uit voortkomen. Taal om van te snoepen, taal die je gelukkig maakt, die je verrast en die in sommige gevallen hemels is. Voor mij, en dat is al jaren zo, is het ‘verhaal’ vaak ondergeschikt aan de gehanteerde taal. Ik druk het misschien te sterk uit, want geef toe, een boek zonder verhaal is ook maar niets. Taal dus!
Ik kwam tijdens het lezen, tientallen zinnen tegen waarvan ik, en vergeef mij de uitdrukking, kippenvel kreeg, en niet ten goede! Wat te denken – ik geef hier een paar voorbeelden uit de losse hand – van volgende fragmenten: “Het sprankje hoop dat ze had”, of “… nam de bewusteloosheid bezit van haar”, of “hij zette de kraan uit”, of “mijn maag kromp ineen”, of “de rode wijn viel als een blok in mijn maag”, of “het zorgde voor een nieuwe vlaag misselijkheid”, of (deze is heel goed!) “opwinding kroop door zijn ingewanden”, nog eentje: ‘ik voelde een zekere spanning in me omhoog kruipen’ , of “ik zag er tegenop als tegen een berg”. Je begrijpt wel waar ik naartoe wil. Kortom, het zijn stuk voor stuk voorbeelden waar ik mijn tanden op stuk bijt. Ik gruw van dit soort taal. Die verleidt mij niet. Dit soort prietpraat trekt de kwaliteit van een boek naar ongekende dieptes, tenminste zo ervaar ik het.
Samengevat: Ik werd deels meegesleurd door de spanning, door het willen weten wat er op die volgende pagina’s gaat gebeuren, maar kreeg regelmatig een dreun bij het lezen van zoveel anti-taal. Voor mij twee ballen, moest ik bij de gelukkigen zijn die recensies schrijven voor NRC-dagblad.