Lezersrecensie
Sympathie ondanks
Irène Némirovsky werd geboren in Kiev in 1903. Haar vader een Russisch-Joodse bankier die in het tsaristisch tijdperk fortuin maakte, haar moeder telg van een rijke Joodse familie. Irène werd grotendeels opgevoed door een Franse gouvernante. Na de Oktoberrevolutie in 1917 vluchtte het het gezin via Finland en Zweden naar Parijs. Irène schreef in het Frans. Novelles en romans, deels onder pseudoniem. Haar eerste roman, David Golder (1929) werd als meesterwerk ontvangen.
In juli 1942 werd ze naar Auschwitz gedeporteerd, waar ze in augustus overleed aan tyfus. Haar man werd direct na aankomst in Auschwitz vermoord. Hun dochters waren tijdig ondergebracht in een klooster, met een koffervol niet-gepubliceerde manuscripten, waarvan een deel postuum werd gepubliceerd (en bekroond).
L’affaire Courilof verscheen in 1933 en werd al in 1935 door Maarten Holland vertaald (De zaak Courilof). Onder de titel De affaire-Koerilov verscheen in 2011 een nieuwe vertaling van Pauline Sarkar.
Als Léon M. In 1932 overlijdt in Nice, wordt in zijn kast een dossier gevonden: de Zaak-Koerilov.
Loyna M. (1881) is de zoon van Russische terroristen, communisten in ballingschap in Zwitserland. Zijn vader overlijdt in gevangenschap, zijn moeder vervolgens aan tbc. Door geboorte hoort bij de partij. Het Revolutionaire Comité zorgt voor de dan 10-jarige Loyna.
In 1903 wordt hij naar Rusland gestuurd om de minister van Onderwijs - Valeri Koerilov - uit de weg te ruimen. Koerilovs bijnaam is De Potvis. Hij is groot en dik, vraatzuchtig en wreed, minacht het volk en de revolutie.
De executie moet zo opzichtig mogelijk gebeuren, zodat het ook in het buitenland niet onopgemerkt blijft. Die gelegenheid laat enige maanden op zich wachten.
Onder de dekmantel van de Zwitserse arts Marcel Legrand, weet M. tot het huishouden van Koerilov door te dringen. De gezondheid van Koerilov is zwak. Van afstand lijkt hij wreed en kil, maar M. leert hem kennen als een kwetsbare en angstige man. Bang voor revolutionairen en aanslagen, bang om in ongenade te vallen bij tsaar Nikolaas II, bang zijn positie te verliezen.
Een man die zijn status hoog houdt voor de buitenwereld. “…strekte hij zijn rug, stak de borst vooruit en liep verder met de pompeuze, stijve gang van de man die eraan gewend is tussen twee rijen buigende mensen door te lopen.” Intussen worden studentenopstanden met veel geweld de kop ingedrukt en studenten vervolgd en gedood. “De studenten hadden gelijk en Koerilov ook. Ieder klein menselijk insect dacht uitsluitend aan zichzelf en zijn eigen bedreigde insectenleven, haatte en verachtte de anderen, en dat was terecht. Maar ik begreep hen allemaal veel te goed.”
Het vooruitzicht deze man te moeten doden valt Loyna steeds zwaarder. Hij neemt een ingrijpend besluit.
De absolute machtsuitoefening in het tsaristisch tijdperk, de aanslagen en opstanden, de aanloop naar de revolutie, in beeldend taalgebruik weet Irène Némirovsky de tegenstellingen neer te zetten en sympathie op te wekken voor uiteenlopende personages. “Macht, de illusie invloed te hebben op het lot van mensen, is zo bedwelmend als rook of wijn. Als je die niet meer hebt, voel je een onzegbaar verdriet, een pijnlijke leegte.”
In juli 1942 werd ze naar Auschwitz gedeporteerd, waar ze in augustus overleed aan tyfus. Haar man werd direct na aankomst in Auschwitz vermoord. Hun dochters waren tijdig ondergebracht in een klooster, met een koffervol niet-gepubliceerde manuscripten, waarvan een deel postuum werd gepubliceerd (en bekroond).
L’affaire Courilof verscheen in 1933 en werd al in 1935 door Maarten Holland vertaald (De zaak Courilof). Onder de titel De affaire-Koerilov verscheen in 2011 een nieuwe vertaling van Pauline Sarkar.
Als Léon M. In 1932 overlijdt in Nice, wordt in zijn kast een dossier gevonden: de Zaak-Koerilov.
Loyna M. (1881) is de zoon van Russische terroristen, communisten in ballingschap in Zwitserland. Zijn vader overlijdt in gevangenschap, zijn moeder vervolgens aan tbc. Door geboorte hoort bij de partij. Het Revolutionaire Comité zorgt voor de dan 10-jarige Loyna.
In 1903 wordt hij naar Rusland gestuurd om de minister van Onderwijs - Valeri Koerilov - uit de weg te ruimen. Koerilovs bijnaam is De Potvis. Hij is groot en dik, vraatzuchtig en wreed, minacht het volk en de revolutie.
De executie moet zo opzichtig mogelijk gebeuren, zodat het ook in het buitenland niet onopgemerkt blijft. Die gelegenheid laat enige maanden op zich wachten.
Onder de dekmantel van de Zwitserse arts Marcel Legrand, weet M. tot het huishouden van Koerilov door te dringen. De gezondheid van Koerilov is zwak. Van afstand lijkt hij wreed en kil, maar M. leert hem kennen als een kwetsbare en angstige man. Bang voor revolutionairen en aanslagen, bang om in ongenade te vallen bij tsaar Nikolaas II, bang zijn positie te verliezen.
Een man die zijn status hoog houdt voor de buitenwereld. “…strekte hij zijn rug, stak de borst vooruit en liep verder met de pompeuze, stijve gang van de man die eraan gewend is tussen twee rijen buigende mensen door te lopen.” Intussen worden studentenopstanden met veel geweld de kop ingedrukt en studenten vervolgd en gedood. “De studenten hadden gelijk en Koerilov ook. Ieder klein menselijk insect dacht uitsluitend aan zichzelf en zijn eigen bedreigde insectenleven, haatte en verachtte de anderen, en dat was terecht. Maar ik begreep hen allemaal veel te goed.”
Het vooruitzicht deze man te moeten doden valt Loyna steeds zwaarder. Hij neemt een ingrijpend besluit.
De absolute machtsuitoefening in het tsaristisch tijdperk, de aanslagen en opstanden, de aanloop naar de revolutie, in beeldend taalgebruik weet Irène Némirovsky de tegenstellingen neer te zetten en sympathie op te wekken voor uiteenlopende personages. “Macht, de illusie invloed te hebben op het lot van mensen, is zo bedwelmend als rook of wijn. Als je die niet meer hebt, voel je een onzegbaar verdriet, een pijnlijke leegte.”
2
Reageer op deze recensie
