Wij allemaal hebben het zover laten komen!

Adembenemend mooi! “De weg naar de grens’ de teruggevonden eerste roman geschreven tijdens de hongerwinter van ‘44/’45 op de zoldertrap van haar onderduikadres in Amsterdam waar nog net voldoende licht is om te kunnen schrijven daar er geen elektriciteit is noch kaarsen voorradig zijn door Grete Weil. Met een schrift op haar knieën schrijft zij dit bijzondere boek over haar leven samen met haar man Edgar Weil. Door haar knappe schrijftechniek is het geen autobiografie geworden, zij weet van hun verhaal een sterk gefictioneerde roman te maken met een groot voorstellingsvermogen om te reflecteren op hun eigen gedrag en je als lezer bij het verhaal te houden en aan het denken te zetten daar Weil haar zinnen je rechtstreeks raken “Wij allemaal, jij en ik en ook Klaus, hebben het zover laten komen zonder er echts iets tegen te doen. We hebben met de handen in de schoot toegekeken hoe de demonen zich meester hebben gemaakt van ons land. We hebben niet wakker gelegen om Duitsland. We hebben gedaan alsof we hielden van leven en vrijheid en waren te lui om op te staan uit ons zachte bed”. De roman zit vol met overpeinzingen “Ja geluk is een twijfelachtig goed” of over de zin van oorlog of het recht om anderen te doden en “het leven van het individu en de wereld, dat zijn aartsvijanden, een compromis is uitgesloten. Altijd is de mens de pineut, hij wordt vermoord en uitgeroeid door zijn medemens, zodat alles door kan gaan. Wat zijn hun wetten belachelijk”. “De grote daden komen niet naar degenen toe die ze verlangen”. Weil werkte voor de Joodse Raad, hielp in de Schouwbrug, zag het gevaar – haar man werd bij een van de razzia’s in Amsterdam waar ze voor de oorlog naar toegevlucht waren opgepakt en in Mauthausen vermoordt – dook onder en hielp mee in het verzet en maakte deel uit van de verzetsgroep ‘Freies Deutschland’. Op de aan haar gestelde vraag waarom de ze de Duitsers niet haat vraagt ze “ben ik dan geen Duitse?’. Haar joods zijn laat ze wel doorschemeren echter zij en haar familie waren dermate geassimileerd dat ze zich eerder Beiers voelden dan anders.
Ontegenzeggelijk komt bij wie haar leest naar bovendrijven dat alles politiek is, je kunt je er niet van onthouden, net zomin als van eten en drinken, ons hele leven hangt ervan af “Een mens zonder politiek is als een slaapwandelaar – vroeg of laat valt hij van zijn dak”.