Onthullend en nietsontziend

Eileen Myles (1949) kijkt je op de cover van haar boek Chelsea Girls uitdagend aan. Het is een beetje een androgyn portret. De zwart-wit foto is gemaakt door Robert Mapplethorpe (1946 – 1989), een van de meest invloedrijke kunstenaars en fotografen van de 20ste eeuw. Van zijn werk is tot 27 augustus (2017) een tentoonstelling te zien in de Kunsthal in Rotterdam. Zijn werk was controversieel en zijn portretten zijn beroemd.

Chelsea Girls leest als memoires van een kunstenares die worstelt met relaties, seks, lesbianisme, alcohol en drugs. Je kunt dit boek beschouwen als ‘persoonlijke journalistiek’. Myles schrijft open en direct over wat ze meemaakt, ontziet zichzelf op geen enkele wijze. Het opmerkelijke aan dit boek is dat het net is of Myles face to face met je zit te praten over wat ze heeft meegemaakt. Dat doet ze overtuigend en daardoor wordt de lezer persoonlijk betrokken bij haar leven. De 28 ogenschijnlijk van elkaar losstaande verhalen hebben als thema de groei naar volwassenheid, het zoeken naar de eigen identiteit, kunstenaarschap en het omgaan met haar homoseksualiteit. De verhalen zijn niet chronologisch geordend, maar vormen desondanks toch een hechte eenheid. Het lijkt wel of Chelsea Girls één groot gedicht is met het leven van Eileen Myles als onderwerp.

Het boeiende van het boek is dat de auteur verder kijkt dan haar eigen leven. Ze toont een portret van het New York van de jaren zeventig, de ‘Beat Generation’. Het zich ontworstelen aan het gezag en de vrijheid opzoeken lijkt zo mooi, denk aan de ‘love and peace’-mentaliteit in Woodstock, maar het echte leven was keihard.

Eileen wil schrijver, dichter worden en vestigt zich in New York. Ze komt terecht in een maalstroom van seksuele ervaringen, armoede, drugs- en alcoholgebruik. Myles zoekt steeds taal die past bij wat ze beschrijft. In ‘Water en brood’ schrijft ze bijvoorbeeld op een manier waardoor je als lezer als het ware een delier ervaart. Het is een aaneenschakeling van associaties, gebeurtenissen, indrukken waarin veel roken, drugs, drank, lenen van geld en stelen een rol spelen.

Steeds word je verrast door poëtische zinnen en observaties. Als Eileen verliefd wordt op een meisje van 25 jaar dat werkt in een Mexicaans restaurant, schrijft ze:

"Ik stond hierbeneden naar jou te kijken alsof je op een sokkel stond. (…) Ik werd jou. (…) Dit was net slapen met een hapje, een groot, gefrituurd hapje, je hebt je armen eromheen geslagen."

In 1982 verschijnt een dichtbundel van Eileen, A fresh young voice from te plains. Op de presentatie voelt ze zich ongemakkelijk met haar beeltenis op de cover van het boek.

"Elk boek dat aan het uiteinde van iemands hand bungelde was een extra beeldschermpje. Dus toen er meer mensen binnenstroomden, dobberden er steeds meer foto’s van mij door de kamer.”(…) “Allen Ginsberg vroeg me zijn boek te signeren. Ik was de nieuwe jonge stem van de vlakten."

Er gloort dus soms ook hoop in het leven van Eileen.

Het slothoofdstuk heet ‘Chelsea Girls’. Er lijkt wat stabiliteit te ontstaan in haar leven als ze op een boekpresentatie de dichter James Schuyler (1923-1991) tegenkomt. Ze wordt zijn assistente. Ze heeft er een relatie met een serveerster die in het Chelsea Hotel werkt. Schuyler woont en werkt in ditzelfde hotel, een befaamde plek. Het was een broedplaats voor moderne kunst, maar werd ook gezien als ‘the home of bad behavior’, de plek waar zo ongeveer alles kon en mocht. Dylan Thomes overleed er aan alcoholvergiftiging, Allen Ginsberg hield er literaire avonden. William S. Bourroughs, Arthur Miller en Patti Smith verbleven er. En dus ook Eileen Myles.

Chelsea Girls is een eerlijk en niets verhullend, soms liefdevol, dan weer spijkerhard boek, vol mooie poëtische taal. Het laat zien hoe poëzie kan helpen te overleven. Het is een prachtig tijdsdocument, dat inkleuring krijgt door het leven van Eileen Myles. En als je het boek uit hebt, blijf je verbluft achter.