Luister naar de stem van je hart

‘De acht poorten’ van Ronald van Assen (1971) is het eerste deel van een historische trilogie. Van Assen schrijft in meerdere genres: thrillers, non-fictie, fantasy. In deze Young Adult roman staat de historie centraal. Van Assen is geboren in Delft. Hij weet veel van ‘zijn’ stad en heeft voor dit boek behoorlijk wat onderzoek gedaan. Hij neemt de lezer mee in een avonturenverhaal dat deels in het nu en voor een ander deel in 1654 speelt, een tijd waarin Delft een van de belangrijkste steden van ons land was. En dat jaartal is niet zomaar gekozen, blijkt in de loop van het verhaal.

Hoofdpersoon is de zestienjarige Ronnie. Zijn vader leidt toeristen rond in Delft en vertelt thuis altijd dezelfde verhalen. Niet alleen over Willem van Oranje, maar ook over waar Nico Haak, die een tophit had met Foxie Foxtrot, woonde. Planten zijn de passie van Rons moeder. Zij werkt in de Botanische tuin in Delft. “Boeie”, zegt Ron, die dat allemaal niets interesseert en liever met zijn Battefield-game speelt en verder nergens zin in heeft. Het is immers vakantie. Zijn moeder weet hem zover te krijgen dat hij in de Botanische tuin haar gaat helpen met het schoonmaken van de vijver. Hij valt in het water en komt bij op dezelfde plek boven water, maar dan in de zeventiende eeuw. De vader van Geertje vindt hem in de waterput. Geertje, een boerendochter die bijna zeventien jaar is, ontfermt zich over Ron, die het liefst zo snel mogelijk naar huis wil. Volgens Geertje kan broeder Edward hem daarbij helpen. Uit een legende blijkt dat Ron tijdens de eerste vollemaan acht voorwerpen uit de acht stadspoorten van Delft op de rand van de put moet leggen. Welke voorwerpen weet hij niet. “Luister naar de stem van je hart,” zegt Edward. Én Ron moet iets leren.

We beleven alles door de ogen van Ron. Er volgt een historische speurtocht door het oude Delft, langs de acht stadspoorten die er in de 17e eeuw waren (Ronald van Assen maakte mooie illustraties van deze poorten). De Oostpoort is de enige die er nu nog is en staat op de cover van het boek. De schrijver heeft het leven en de gebruiken in de zeventiende eeuw mooi verwerkt in het verhaal: er zat niets op het brood, omdat men daar geen geld voor had, water was vaak verontreinigd, je werd voor het minste of geringste opgepakt en verdween dan in een kerker vol ongedierte. Steeds is er een vergelijking tussen hoe Delft er vroeger uitzag en nu. We ontmoeten bekende Delftenaren als Antoni van Leeuwenhoek (de uitvinder van een microscoop), schilder Pieter de Hoogh, Johannes Vermeer komt voorbij (inclusief het meisje met de parel), Reinier de Graaf (naar wie het ziekenhuis in Delft is genoemd) en we komen meer te weten over de VOC, het gilde. Van Assen speelt met de historie. Zo is Reinier de Graaf nog een kind en niet de beroemde arts die hij later werd, en heeft Van Leeuwenhoek een stoffenwinkeltje en experimenteert hij achter zijn winkeltje met van alles en nog wat. Ron krijgt steeds meer waardering voor de mensen die leven in de zeventiende eeuw en ziet hoe bevoorrecht hij zelf is.

Het verhaal zet je aan tot het zelf ontdekken van de geschiedenis van Delft. Je gaat vanzelf zoeken om te kijken of alles klopt. Van Assen heeft geen droge geschiedenis geschreven, maar een historische ontdekkingsroman. Er zit ook een liefdesverhaal in, Geertje en Ron worden verliefd. Wil Ron terug of blijft hij liever in de zeventiende eeuw? Luistert hij naar de stem van zijn hart? En wat heeft hij geleerd? Vragen die beantwoord worden in het spannende verhaal.

Op 12 oktober 1654 ontploft het Kruithuis in Delft. Het resultaat is een enorme verwoesting. Ron weet dat natuurlijk en waarschuwt Geertje ervoor niet in de stad te zijn op die dag. Hij waarschuwt ook de schilder Fabritius. Luisteren ze naar Ron? In de ontknoping van het verhaal heeft Van Assen een sprankelende vondst gedaan. Wel even checken of die feiten kloppen!

‘De acht poorten’ is een vlot geschreven verhaal, al zijn sommige dingen toch wel erg toevallig. De straten en locaties zijn echt, het verhaal is verzonnen. De schrijver heeft zich goed gedocumenteerd. Achter in het boek zijn drie wandelroutes opgenomen die leiden langs de plekken die in het boek een rol spelen. Het boek is dus ook voor mensen van buiten Delft én ook voor volwassenen die Delft wat beter willen leren kennen een aanrader. Heel toepasselijk is het motto van het boek: “De zoektocht naar de waarheid is waardevoller dan het bezit ervan.”