Als dieren praten konden – en dat doen ze hier

“Weet, je, opa,” zegt mijn ‘zonnige’ kleinzoon Sonny (what’s in a name) om de haverklap. En dan volgt een verhaal. Tja, als je dan een boek al De Weetjevogel tegenkomt moet je toch even kijken. En ik was meer dan aangenaam verrast. In De Weetjevogel maken Minke Hazewindus en Irene Wiersma van het bos een mini-maatschappij waarin vogels, egels, beren en molletjes hun pootjes stevig op de grond hebben. Acht verhalen, in kwatrijnen gegoten, waarbij de tweede en vierde regel op elkaar rijmen, vertellen over grote en kleine zorgen: van je alleen voelen tot vriendschap, van milieu tot verhuizen/migratie. Maar het is vooral de manier waarop de dieren handelen, voelen en spreken die deze bundel doet beklijven. Elk dier is een spiegel van menselijke emoties, met humor, warmte en een vleugje poëzie.

Twee gevederde denkers
De hoofdpersonages, de Weetjevogel en Roodborst, zijn veel meer dan toeschouwers in het bos. Ze observeren, denken na, stellen vragen en zoeken oplossingen. De Weetjevogel is filosofisch en kalm, Roodborst spontaan en hulpvaardig. Samen vormen ze een herkenbaar duo: de een denkt, de ander doet. Ze begeleiden de lezer – én de andere dieren – door dilemma’s en emoties.

Hun gesprekken starten steevast met “Weet je…” en geven zo het boek ritme, rust en herkenning. Of het nu gaat om een bedroefde egel, een zieke nachtegaal of een ruziemakende mol en konijn: de vogels zijn altijd in de buurt met een luisterend oor of een doordacht voorstel. De verhalen zijn kort, poëtisch en vol verwondering over de wereld. Ze prikkelen kinderen én volwassenen om stil te staan bij hoe we omgaan met elkaar en met de natuur.Bijzondere woorden zoals “wielenvogels” (auto’s) en “koepaard’ (giraf) en verrassende uitspraken (“poepen op hun haar” door vogels) maken de verhalen speels én prikkelend.

Van brommende beren tot huilende egels
Wat deze bundel zo bijzonder maakt, is hoe de dieren menselijke trekken krijgen zonder hun dier-zijn te verliezen. De beer is gulzig maar ook zorgzaam – hij deelt zijn honing met de zieke nachtegaal. De egel rouwt om zijn overleden partner en leert opnieuw contact maken. De mol is koppig, maar ook gevoelig en uiteindelijk vergevingsgezind.


Zelfs de “slechterik” – Reintje de vos – krijgt een herkansing. In het verhaal over milieubewustzijn doet hij mee aan de opruimactie in het bos en vraagt zachtjes: “Vinden jullie me dan weer lief?” Een ontroerende zinsnede die de kwetsbaarheid achter zijn sluwe imago toont.

Vreemde vogels welkom
In het verhaal over het girafje wordt op subtiele wijze diversiteit aangeraakt. Eerst begrijpen de dieren hem niet, maar uiteindelijk blijkt zijn lange nek nuttig én vriendelijk. Hij wordt opgenomen in de groep. Zo laat het boek zien dat ‘anders zijn’ geen probleem is, maar een kans tot verrijking.

Grote thema’s in kleine pootafdrukken
De verhalen raken onderwerpen die diep kunnen gaan, maar blijven steeds kindvriendelijk. Eenzaamheid, rouw, verhuizen, vervuiling – allemaal krijgen ze een plek in het dierenbos, waar oplossingen worden gevonden door overleg, empathie en samenzijn.

Wat opvalt is hoe deze dieren praten zoals mensen, maar handelen met een wijsheid die soms ontbreekt in de mensenwereld. Ze kiezen niet voor wraak, maar voor samenwerking (zoals in het verhaal over de dassenburcht). Ze ruziën, maar komen eruit met een beukennootje. En als er verdriet is, komt er altijd troost .

Illustraties vol humor
De illustraties van Irene Wiersma zijn meer dan ondersteunend: ze dragen actief bij aan het verhaal. In heldere kleuren en met strakke lijnen zet zij een boswereld neer vol expressieve details. Elk dier krijgt een karakteristieke uitstraling – een mol met een strik, een konijn dat nieuwsgierig om een struik piept, een egel op de rug van een beer.

Wiersma verstaat de kunst van het kleine grapje en het grote gebaar: een glimlach en een traan liggen dicht bij elkaar. Haar stijl is eenvoudig maar niet simplistisch, doordacht maar speels. De illustraties tonen zorgzaamheid, beweging en bovenal verbondenheid. De beelden volgen niet enkel het verhaal, ze vertellen het mee.

Het bos als spiegel van onszelf
De Weetjevogel is veel meer dan een dierenboek. Het is een uitnodiging om met andere ogen te kijken naar de wereld om je heen – en naar jezelf. De dieren zijn geen karikaturen, maar karakters. Ze voelen, leren, twijfelen, hopen en helpen. Net als wij. En misschien doen ze het soms nog net iets beter. Het verhaal en nodigt kinderen uit om zelf verder te kijken, te fantaseren en te vertellen.

Dit boek is een aanrader voor voorlezers, klaslokalen én gevoelige zielen. Want wie goed luistert, hoort dat de dieren niet alleen praten – ze zeggen iets wezenlijks.

En, weet je, dat De Weetvogel van mijn bureau verhuist naar de kamer van mijn kleinzoon.

—

Voor het eerst gepubliceerd op Boekenkrant.com