Onder het oppervlak van verlangen

Elke dag vaart hij uit, de visser. Zijn net sleept achter hem aan, zijn blik gericht op de horizon. Hij wil niet zomaar een vis vangen, maar de allergrootste. Niet omdat hij honger heeft, maar omdat het verlangen groeit met elke vangst. De zoektocht naar meer wordt een innerlijke reis in Manati, het poëtische prentenboek van Sari Veroustraete, met verstilde illustraties van Hanne Holvoet.

Veroustraete, theatermaker van oorsprong, laat haar zinnen klinken als zachte golven: zuinig, ritmisch, doordacht. Het is een boek dat de diepte in gaat. “Ik wil meer,” zegt de visser. “Altijd meer.” Wat begint als een avontuur op zee, mondt uit in een filosofische tocht naar binnen.

Hoor jij de vissen zingen?
Nog voor er één vis gevangen is, trekt Manati je de diepte in. De eerste bladzijde spreekt je zintuigen direct aan:
Hoor jij de vissen zingen
op het ritme van de maan?
Proef jij de wind, het water, het zout?
Zie jij het koraal dansen in de golven?
Ken je alle kleuren blauw?
Voel jij iets, groot of klein?
Je voelt dat de woorden het ritme van de golven volgen. Meteen is duidelijk: dit boek wil je niet vertellen wat je moet voelen – het nodigt je uit om het zelf te ontdekken. Ontdekken de kinderen de zeekoe die op de bodem van de zee ligt?

Een visser met grootse plannen
Dan schuift een visser door het beeld, met een net achter zich aan, een pijp in zijn mondhoek. Meeuwen zweven erboven, soms met een visje in de bek. Hij is elke dag op zee, op zoek naar meer. Naar Grootst. Groter. Groot. Hij wil de allergrootste vis vangen. “De visser vangt vissen omdat hij een visser is, maar bij iedere vis vindt hij iets mis.” Dan volgt een prachtige zin, die meteen het thema van het boek openlegt: “Ik moet dieper gaan. Ik wil de allergrootste vis van de oceaan.” Er sluipt er iets existentieels in het verhaal: waarom wil hij eigenlijk steeds meer? Waar is hij eigenlijk op zoek naar?

Kunstzinnig / humor
Hanne Holvoet weet met een minimaal kleurenpalet een rijke wereld op te roepen. Haar prenten bevatten details die de fantasie van de kinderen prikkelen. Zo is de pijp in de mond van de visser zelfs onder water te zien, en als de visser met een hengel vist, komt de haak achterin zijn broek terecht. Slaat hij zichzelf aan de haak?

Storm en stilte
Als een storm opsteekt, valt de visser overboord. Hier verandert het tempo in het verhaal, ook visueel. De illustraties van Hanne Holvoet – eerder al dromerig in blauw en geel – gaan zweven. De zee is nooit dreigend, maar wel groots. De figuurtjes – visser, boot, Manati – zweven vaak in open ruimte. Ze lijken te ademen, los van de pagina’s. Een indrukwekkende vorm rijst op uit het diepe: een zeekoe, of beter gezegd: Manati. Een zachtaardig, traag, plantenetend zeezoogdier. Maar in dit boek is Manati veel meer dan een dier. Hij is gids, spiegel, droomwezen. En een dier dat niet meegaat in de hectiek van alledag, maar juist traag is.

Manati stelt een essentiële vraag: Waarom wil je de allergrootste vis vangen?
En de visser? Die weet het eigenlijk niet. Dat is de ommekeer in het boek.
De zeekoe wordt zo het symbool voor iets groters: voor rust, voor aanvaarding, voor het loslaten van de drang naar altijd maar meer. Manati zegt het eenvoudig:
Diep in jou zit de hele zee.

Verstilling
Wat begint als een klassieke zoektocht naar iets groots en uitzonderlijks, transformeert langzaam in een innerlijke tocht. Het verhaal eindigt niet met een spectaculaire vangst, maar met een inzicht dat grootsheid niet altijd buiten jezelf ligt. De visser kijkt naar de golven en is iedere keer blij dat hij visser is. De laatste prent is prachtig en maakt samen met de openingsafbeelding het verhaal rond. Manati die nu diep in de blauwe zee, omringd door vissen, rust. En dan die slotwoorden:

Ik ben Manati.
Volg je stroom,
Ga mee, want diep in jou
Zit de eindeloze zee.

Dit boek nodigt uit tot vertragen, reflectie, tot rust komen, tot even blijven hangen op een bladzijde, in een gedachte, in een gevoel. ‘Manati’ is een verstild prentenboek dat de jacht naar meer bevraagt.

—

Voor het eerst gepubliceerd op Boekenkrant.com