Meeslepende afronding van het The Giver-kwartet

Son is het vierde en laatste deel van het The Giver-kwartet. In dit boek komen de verhaallijnen van de eerste drie delen (The Giver, Gathering Blue en Messenger) op prachtige wijze bij elkaar. De serie is oorspronkelijk geschreven voor jongeren, maar ook zeer populair bij een ouder publiek. Alleen deel 1 is in het Nederlands vertaald.

Aan het begin van Son maken we kennis met de 14-jarige Claire, die opgroeit in hetzelfde dorp als Jonas in The Giver. Op haar 12e is zij aangewezen als Birthmother. Zij bevalt van een zoon, maar zoals gebruikelijk in het dorp wordt die meteen van haar weggenomen. Naarmate de tijd vordert, krijgt ze hier spijt van een gaat op zoek naar haar zoon. Na vele jaren belandt ze in het dorp waar Jonas en Gabriël indertijd ook naartoe zijn gevlucht. Alles lijkt op een happy end af te stevenen, maar is er nog één levensgevaarlijke persoon in het spel waar niemand op gerekend had…

Wie de eerste drie delen kent, kent ook de prachtige, meeslepende schrijfstijl van Louis Lowry. Ook nu was ik al na 2 pagina’s weer helemaal verzonken in de mysterieuze wereld die Lowry geschapen heeft. Toch is er een belangrijk verschil met de eerdere boeken. In deel 1 leren we een vreemde, dystopische wereld kennen waarin mensen geen kleuren meer zien, waar geen dieren zijn, herinneringen zijn uitgebannen, en mensen volgens strikte regels leven. Dit roep veel vragen op waarin je je kunt verliezen. Ook deel 2, dat zich in een andere dorp afspeelt, kent regels en gedragingen die ons vreemd voorkomen. Son speelt zich aanvankelijk af in het eerste dorp, en doordat we alle eigenaardigheden van dat dorp al kennen, is de mystiek en de spanning minder dan in The Giver. Hier wordt ook niet verder op voortgeborduurd. Na haar vlucht uit het dorp komt Claire in een soort van vissersgemeenschap terecht, die doet denken aan een oud Engels afgelegen vissersdorp. Het enige vreemde daar is dat de mensen niet kunnen lezen, geen letters kennen en ook geen school kennen. Ook hier ontbreekt dus de vervreemding van het The Giver en Gathering Blue.

In de persoon van Claire zet Lowry weer een prachtig karakter neer, waarmee je direct vanaf het begin meeleeft. Je voelt letterlijk de wanhoop, vertwijfeling en hunkering naar liefde als Claire op zoek gaat naar haar zoon. Het verhaal heeft een wat lager tempo dan de andere delen, maar dat past in dit boek prima. Ook het schuchtere, teruggetrokken karakter van Einar, een van de bewoners van het vissersdorp, komt mooi tot zijn recht.

Eén punt in het boek was echter jammer, en dat is als Trademaster in het spel komt. We leerden dit karakter kennen in Messenger, en nu komt aan het licht wie Trademaster precies in en wat zijn onvermoede krachten zijn. Wie Randall Flagg, uit diverse Stephen King-boeken kent, weet welke kant dat opgaat. Daarmee schiet het verhaal op zeker moment behoorlijk uit de bocht (ik zal dat verder niet toelichten om de plot niet te verklappen), en dat doet toch wat afbreuk en aan het laatste deel van dit boek.

In recensies van andere lezers zie ik regelmatig dat men teleurgesteld is in deel 3 en vooral deel 4. Reden is deels bovengenoemd ‘uit de bocht vliegen’ van deel 4, maar ook het feit dat er geen verdere opheldering wordt gegeven over de wereld waarin de verhalen zich afspelen, en met name dat we niet te weten komen wat er in het dorp van Jonas is gebeurd nadat hij gevlucht is (in The Giver). Er werd immers op gehint dat met zijn vlucht de andere bewoners hun herinneringen weer zouden terugkrijgen. Ik snap deze teleurstelling deels, maar vindt tegelijk dit open einde ook wel prima. Het maakt dat je je eigenlijk ook na het lezen van de boeken blijft afvragen hoe deze wereld gevormd is en zich verder zal ontwikkelen. Dat kun je als een tekortkoming zien, ik zie het vooral als een kracht.

Al met al een prachtig slot van een prachtige serie, die ik toekomstig zeker nog eens opnieuw ga lezen.