Verbazend

Deze auteur kende ik niet. Ik had hem gezien in een televisiereportage en hij leek mij een bijzonder man, hij intrigeerde me. Toen de kans zich voordeed om samen een boek van zijn hand te lezen en ook te bespreken, heb ik die niet laten liggen. Johan De Boose heeft mij overdonderd. Zijn schrijfstijl gooide me in de diepte en ik kreeg het gevoel dat ik amper kan zwemmen.

Het vloekhout lijkt het hoofdpersonage te zijn dat vele vormen aanneemt, of is het vloekhout een mysterie dat door de jaren heen haar eigen reis maakt en als goed of kwaad fungeert? Of is het vloekhout de burger zelf die meerdere veranderingen heeft doorstaan? Maryam is misschien wel de weerspiegeling van het hoofdpersonage. Volgens mij kan het vloekhout gewoon ‘God” zijn, want God is altijd nabij net zoals het vloekhout overal meereist.

Het feit dat op het vloekhout een icoon komt, waarop Maryam met geloken (klinkt eens anders dan gesloten) ogen geschilderd wordt, kan ons duidelijk maken dat we ziende blind zijn, dat we niet zien waar het allemaal om draait in het verhaal, in de wereld of bij onszelf. Kan het ook een soort schaamte zijn? Dat we beschaamd moeten zijn als we in de spiegel kijken? Dit is dus nogmaals een sarcastische of paradoxale gedachte van de auteur.

De zinnen zijn krachtig en moeten met de nodige aandacht worden gelezen of er zal je veel ontgaan. Soms heb ik een zin of een passage meermaals moeten lezen om echt te begrijpen waarover het ging. Johan de Boose kan in weinig woorden heel veel zeggen. Door het verhaal heen kom je heel veel stellingen tegen.

“Onze woorden zijn gevaarlijk, niet onze hoofden waarin onze woorden wonen.”

Het schrijnende doorheen het verhaal beschrijft hij zeer beeldig en met heel veel respect.

“Oculi is wat men noemt een filosoof. Hij ziet eruit als de bodem van een glas en past precies op de neusberg van een mens, waar hij diens versleten ogen weer jong maakt.”

Dit is volgens mij een leuze. Gans het boek is doorspekt van dergelijke mooie, krachtige en zeer doordachte zinnen. Hier is er nog zo een zin, een doordenkertje als je het mij vraagt.

“De tijd is blind. Je kan de toekomst niet zien en als de toekomst heden is, kan zij mij niet meer zien.”

“Bij het aanraken van het hout, krijgen ze een siddering of een schok of een niesbui”

Dit kan volgens mij naar religieuze mensen verwijzen die overtuigd zijn dat God overal aanwezig is, máár door het telkens zeer expliciet te vermelden, wordt dit, volgens mij, gezien als zijnde dat de tegenwoordigheid van God niet bestaat.

“De filosofie kan meer kennis vergaren dan de godsdienst, maar ze kan het mysterie niet overstijgen.”

“Hoe meer kennis van het mysterie, hoe groter de verwondering van het schepping.”

“Religie is de wetenschap van wat we nog niet weten.”

Nog enkele bemerkingen of gedachten:

“Ik heb achterom gekeken in de tijd om te zien wat de toekomst is.” (woorden van Jesjoea)

“Bij het luisteren van het adagio uit Mozarts drieëntwintigste pianoconcerto voel je je hoofd leeglopen, er komt ruimte vrij voor rust en ontspanning.” Deze muziek vind ik dan wel niet passend bij Stalin.

Er wordt gedacht dat de vrouw op het icoon niet Maria is maar Tiresias, de blinde ziener uit de Griekse mythologie. Kan dit mijn bemerking dat de gesloten ogen ‘het ziende blind zijn’ bevestigen?

Onze icoon wordt drie maal doorboord. Dit zou een verwijzing kunnen zijn naar de haan die drie keer gekraaid heeft, vooraleer Petrus Jezus verraden heeft.

“Het leven moet niet de inhoud van de kunst zijn, de kunst moet de inhoud zijn van het leven.”

Telkens eindigt de rol van het vloekhout en telkens transformeert het, speelt het een andere rol. Dood en leven. Sterven en opnieuw geboren worden.

Als je het vloekhout op de tijdlijn plaatst vanaf de verkrachting van Maryam tot aan de verdwijning in het heelal van het vloekhout kan je bijna zien in welke periodes het geloof zegevierde en waar het werd beschimpt en verketterd. Op het einde is het geloof weg, het distantieert zich van de mens en zweeft doelloos rond in het heelal.