Zonder publiek : Wat blijft er over als het doek valt?

‘’De mens is per definitie onderhevig aan fouten en leven gewijd aan het toneel –
Wat blijft er over als het doek valt? Stilte en concentratie in een zaal.’’

De titel en cover intrigeerde me direct – Wie is dat kleine meisje op de cover, en waarom zonder publiek? Na de eerste paar zinnen moest ik doorlezen. In Zonder publiek van Marjolein Beumer leer je drie generatie vrouwen kennen. Catherina Pecheur als grande dame van het Nederlands toneel, haar dochter Laura, en kleindochter Puck. Het perspectief wisselt per hoofdstuk tussen Laura en Catherina, wat een goed beeld van de verschillen maar ook juist de overeenkomsten tussen de twee vrouwen.

Je valt het boek binnen in het jaar 1978, waar net een intiem tafereeltje binnenskamers gaande is. Je kijkt als lezer mee, terwijl Catherina Pecheur, het gezichtje van haar dochter Laura schminkt. De sfeer is warm en vertrouwd tussen moeder en dochter. Ze zijn samen één.
Hoe anders is de sfeer jaren later, wanneer Laura, te laat op de diploma uitreiking van dochter Puck komt. Catherina is er al. De spanning slaat van de bladzijde af, en de verwijten gaan over en weer tussen de drie vrouwen. Je vraagt je meteen af hoe dat zo heeft kunnen veranderen.

Catherina, is als grande dame van het Nederlands toneel gewend alle aandacht naar zich toe te trekken. Ze is flamboyant, eigenwijs en zelfs recalcitrant te noemen. Ze is het voetstuk op het podium, waaraan iedereen zich optrekt.

‘’Ze is altijd goed geweest in persifleren, maar timing is haar grootste talent.

Helaas begrijpt de nieuwe lichting op de toneelschool dat niet, of is er meer aan de hand?

Laura, of Lautje (zoals Catherina haar liefkozend) noemt is een heel ander verhaal. Ze is onzeker over haar kunnen, en haar werk op school. Gelukkig heeft ze steun aan Rupert, haar man. Eigenlijk is ze alleen over de opvoeding van Puck tevreden. Tot het tot Laura doordringt dat er definitief iets veranderd is, in de relatie met haar dochter. In eerste instantie lijkt het gewoon alsof het zo hoort, maar langzaam wordt het contact verbroken. Puck gaat van de een op de andere dag het huis uit en Laura blijft stuurloos achter. Ze mist alles aan haar dochter, het zorgen, de drukte, het lachen. Het houden van. Ze heeft al zo lang niet voor zichzelf geleefd, hoe kan ze zo verder? Terwijl Laura doormoddert, blijkt de excentrieke Catherina ineens haar hulp nodig te hebben. Er is iets niet in orde met haar geheugen.

Zonder publiek is een mooi kwetsbaar verhaal, over de kracht van verbeelding, waarin jeugd, liefde en intieme getuigenissen van het ouderschap voorbij komen. Alles is vluchtig, alles vervliegt. De tijd is ongrijpbaar – en toch doet Marjolein Beumer een poging het in taal te vangen. Omdat afscheid nemen ook opnieuw beginnen is, opnieuw beginnen tegen wil en dank soms, maar niettemin: opnieuw beginnen. Zonder publiek kan een acteur niet bestaan.

5 sterren

Zonder publiek
Auteur Marjolein Beumer
Uitgever Meulenhof