Een gemiste kans

Het boek De Oost van Maarten Hidskes is verschenen naast de film. Een film over de
de Indonesische de kolonisatiestrijd (1945-1949). Het verhaal wordt verteld vanuit de ogen van de jonge Nederlandse oorlogsvrijwilliger Johan de Vries die medio 1946 in Nederlands-Indië arriveert. Tussen de regels door lees je dat Johan min of meer is gevlucht voor het NSB-verleden van zijn vader en de consequenties dat dat had in de eerste naoorlogse jaren. Johan komt terecht bij de eenheid van De Turk (die staat voor kapitein Westerling, die bekend staat als een barbaar.
Westerling trekt moordend door het land en doet dat onder meer met het uitvoeren van standrechtelijke executies. Johan de Vries doet met het mee en gedraagt zich ook zo barbaars. Maar halverwege het boek vraagt hij zich af of dit wel goed is. Hij wordt tegenstander van De Turk en deserteert min of meer en daardoor loopt hij enorm veel gevaar want De Turk gaat achter hem aan.
Het boek vertelt weinig over de context. Hoe zit dat met die oorlog en waarom gaan Nederlandse militairen daar naar toe? De lezers van het boek worden daar niet veel wijzer over. En dat is jammer, het was goed geweest als het boek wat meer historische informatie zou geven.
Ook is de overgang van Johan van goed naar kwaad wel heel abrupt. Bijna onmogelijk dat iemand van een ‘slachter’ verandert in een goed mens.
Ik vond het geen goed boek. Mijn afkeer van het boek zit m vooral in het taalgebruik: ‘tieten als mandarijntjes’ (en daar werd zelfs een tussenkop van gemaakt), ‘homojong’, ‘me reet’, ‘slingeraap’. Vreselijk. Totaal overbodig ook. Natuurlijk gaat het er vast ruig aan toe in zo’n legereenheid. En als je dat dan per se wilt duidelijk maken, doe het dan in de taal van toen. Maar het boek kan ook echt wel zonder deze scheldwoorden.
Ik vind het heel jammer en echt een gemiste kans, want er valt mijns inziens veel te vertellen over deze oorlog (zie de omvang Revolusi van David van Reybrouck). Zo dik hoeft het niet, en zeker niet voor jeugdboek en er mag ook wel fictie inzitten, maar het moet wel kloppen met de tijd. En vertel in het boek over de historische context van deze oorlog.