Het beste boek over leven in de DDR

De Toren van Uwe Tellkamp gaat over de laatste 7 jaar in de DDR. Het boek beschrijft het verval van de DDR. Het is een enorm dik boek van 845 pagina’s, compact geschreven, nagenoeg iedere zin doet er toe. Het verhaal speelt zich af in het artsen-, geleerden en kunstenaarsmilieu in villawijk Weißer Hirsch in het oosten van Dresden. Diverse families delen in deze goede buurt huizen. De Toren vertelt over Christiaan, een ongeveer 16-jarige jongen waarin de auteur is te herkennen, zijn vreemdgaande vader en arts Richard, zijn moeder Anne en oom Meno, lector bij een uitgeverij, spelen de hoofdrollen in het boek. De Toren is een boek dat vanaf het eerste moment. onder je huid gaat zitten
De schrijver vertelt over het dagelijkse leven in de DDR, het land achter de muur, het socialistische Duitsland van na de oorlog. Christiaan gaat naar school en worstelt met volwassen worden, vader Richard is orthopedisch arts en via hem weten we hoe het is om arts te zijn in de DDR. Verder gaat Richard vreemd en ook dat valt niet mee in een land dat zo onder controle staat en waarin zo enorm op elkaar gelet wordt en wat je fout doet op een gruwelijke manier tegen je gebruikt kan worden. Verteld wordt hoe het heel gewoon is dat bewoners even een rondje te lopen, omdat ze zo vrij kunnen praten zonder afgeluisterd te worden. Eigenlijk kunnen ze elkaar nooit helemaal vertrouwen. De vraag of iemand goed is of een verrader is in hun wereld een heel normale vraag. Zo is oom Ulrich lid van de partij en gewoon aanwezig op alle familiefeestjes. Feestjes waarin veel muziek gemaakt wordt.
Je kunt maar beter niet te veel opvallen in de DDR, omdat je anders lastig gevallen wordt door de overheid. Richards vreemdgegaan is opgevallen en de geheime dienst, de Stasi eist van hem dat hij anderen gaat bespioneren. Ook wordt er regelmatig een bezoek gebracht aan Oost-Rome, zoals dat genoemd wordt door iedereen. Het staat voor het Stasi-hoofdkwartier waar mensen verzoeken kunnen doen aan de overheid. Ook Meno moet er regelmatig zijn om te onderhandelen over het wel of niet censureren van boeken.
Het goede aan dit boek is dat het zo geschreven is, dat dit het leven is. Hoofdrolspeler Christiaan (die het dichts bij de auteur staat, ook qua leeftijd) kent immers geen andere wereld dan deze wereld. Daarom is het boek zo levensecht en voel je aan alles de voorzichtigheid en achterdocht. Het wordt erg wrang als Christiaan betrapt wordt met een verboden boek (van een vriend) en daardoor in een strafkamp terechtkomt, de inschrijving voor geneeskunde wordt door de overheid geschrapt. In het leger maakt hij de gruwelijkste dingen mee. Zo gruwelijk dat aan hem gevraagd wordt of hij dat allemaal niet meer naar huis wil schrijven, omdat moeder Anne er niet meer tegen kan.
De Toren is vreselijk dik en compact geschreven. Dus het is een hele kluif. Het boek begint met een cursief deel, vermoedelijk een hersenspinsel van Meno, zoals dat later vaker voorkomt; het zijn filosofische gedachten die, vond ik, niet altijd even goed te volgen zijn en mij stoorden bij het lezen van het verder geweldige boek.