Een leesavontuur, een collage .. niets staat er zomaar !

De blindganger ….. Michael Ondaatje

Motto: ”De meeste grote slagen worden geleverd in de vouwen van de
topografische kaarten.”
De roman is als een kaart te lezen. De oorlog die zich in deze roman nog steeds afspeelt, vindt plaats bij de ondergrondse spionagediensten.. en er wordt verteld wat er verloren gaat in deze verhulde oorlog, wat er verloren gaat voor de personages van de roman.
Het eerste deel draagt de titel “In het gezelschap van vreemden”.
Rachel (16 jaar) en Nathaniël (14 jaar) krijgen van hun ouders te horen dat zij gaan vertrekken naar Singapore ivm een promotie van vader. De kinderen blijven hier en er komen 2 mannen de voogdij ‘overnemen’. De mannen krijgen van Nathaniël
(de hoofdpersoon en ik-verteller) bijnamen. De eerste voogd is De Mot en zijn vriend de tweede voogd is De Schicht.
Beide kinderen moeten naar kostschool, maar dat bevalt zo slecht, dat ze weglopen naar huis en De Mot krijgt het voor elkaar dat ze als externe leerlingen worden ingeschreven.
De Mot zwaait de scepter in het Criterion Restaurant, hij regelt daar alles, is een ware duizendpoot. Maar wie De Mot nu werkelijk is, blijft voor Nathaniël een raadsel.
Rachel ontdekt dat de hutkoffer van moeder in de kelder is verstopt. Is zij niet naar Singapore? Waar is zij dan? Dan loopt Rachel weg. De Mot weet niet waar moeder is, hij weet niet waar Rachel is. gelukkig komt zij wel weer terug.
”… Mahler zet het woord ‘schwer’ bij bepaalde passages. ‘Zwaar ’ maar ook
‘moeilijk’. De Mot vertelde ons dat alsof het een waarschuwing was. We
moesten ons op zulke momenten voorbereiden, zodat we helder van geest
adequaat konden reageren. ……. Het was een vreemde waarschuwing, we
moesten accepteren dat niet meer veilig was….” ( blz 38)
In beschrijvende stijl krijg je een goed beeld van de omgeving en de sfeer waarin dit zich allemaal afspeelt.
Nathaniël krijgt van de Mot een baantje in de spoelkeuken en de waskelder van het Criterion Restaurant. Het is hard werken tussen figuren van allerlei pluimage. Mooier vindt hij het baantje van Liftboy. Hij leert daar dingen die hem later levensreddend van pas komen!
Over vreemde pluimage gesproken, ook de gasten van De Mot en De Schicht zijn raadselachtige figuren, die tot in de nachtelijk uurtjes bijeenkomsten bij wonen in het huis van Nathaniël. Criminelen, mensen linkser dan links..?
Rachel voelt de meeste binding met De Mot, maar Nathaniël kan heel goed met De Schicht opschieten. Hij gaat mee met de nachtelijke tochten van de ‘Mosselboot’ illegale transporten van windhonden en vaten met ?
In het Restaurant leert Nathaniël Agnes kennen, Hij heeft een onstuimige relatie met haar in de lege ‘te-koop-staande’ huizen van de broer van het meisje, die makelaar is. Agnes gaat later ook mee op de nachtelijke vaartochten en denkt dat De Schicht de vader van Nathaniël is.
Raadselachtig is de achtervolging van Nathaniël en Agnes door een man in de tram… gelukkig weten ze te ontsnappen.
Het boek gaat nu ‘thriller-achtige- elementen krijgen.
Het eerste deel was een exposé van karakters, personages, omstandigheden en leefwijzen. Maar dan worden de kinderen ontvoerd, De Mot sneuvelt en De Schicht raakt erg gewond…Maar daar is ineens ook De Moeder!
“.. Waar gingen we naar toe? Naar een ander leven!...” ( blz 124)
In het tweede deel ‘Nalatenschap’ is Nathaniël 28 jaar. Hij wil een huis kopen, een ‘huis dat hem bescherming biedt. Maar wat is het verleden van dit huis? Wat is zíjn verleden met dit huis? Langzaam, als een foto in de ontwikkelaar, komen allerlei feiten naar boven over zijn moeder en de andere personen van het eerste deel. Het verhaal is in het ‘nu’ geschreven, maar door middel van flash-backs en verhalen van dat verleden, wordt er veel duidelijk. Hij gaat als een archeoloog te werk, laagje voor laagje. Dan krijgt hij de kans om bij Buitenlandse Zaken, afdeling: Inlichtingen Dienst te gaan werken en wel in de oorlogsdossiers van de Geheime Dienst. Zijn opdracht is: Zoek uit: Wat moet worden bewaard en wat kan er verdwijnen??
“….Kreeg ik nu de kans om de ontbrekende episode uit het leven van mijn
moeder bloot te legen? Het bood me een kans op een nalatenschap! “ (blz 137)
Fragmentarisch, deel voor deel , krijgen de gebeurtenissen van het verleden, nu een betekenis. Niets uit het eerste deel blijkt ‘zo maar’ te zijn vermeld! Nathaniël legt zelf verbanden, trekt zelf conclusies, reconstrueert het verhaal van zijn ouders, vooral van zijn moeder. En van de personages die daarbij een rol hebben gespeeld.
Dit wervelende verhaal wordt in mooie zinnen verteld in een prachtige stijl. Het trekt je mee naar die tijd van na de 2e Wereld Oorlog, maar middenin de Koude Oorlog. Er zijn verbanden die je zelf moet leggen.
Het geeft veel leesplezier en laat je actief het verhaal volgen.
Een aanrader !!!