Dit boek wil je meer dan 1x lezen

'Waarom willen we altijd een of ander teken achterlaten? vroeg Byron. Is het slechts ijdelheid?
Nee, zei ik, het is hoop. De hoop dat er op een dag een rechtvaardige menselijke samenleving zal zijn.
Dat zal nooit gebeuren, zei Polidori. Tenzij we alle menselijke wezens uitroeien en opnieuw beginnen.'

Wat had ik graag al boeken van Jeanette Winterson gelezen als tiener. Haar werk is altijd fascinerend, ik ken geen andere schrijver die zo ogenschijnlijk lichtjes thema’s als genderongelijkheid, populisme, milieuproblematiek, kunstmatige intelligentie en andere actuele kwesties kan beschrijven in één roman die nog net zo goed over kunst en liefde gaat. Ik ken geen andere schrijver die dan ook nog eens de mooiste zinnen neerzet én grappig is.

De verkoper van rental-seksrobots, Ron Lord:

'Ik krijg mannen in alle soorten en maten, Ryan. Seks is een democratie. Bij bejaarden zie ik het als openbare dienstverlening. Daar zou je over moeten schrijven. We geven senioren altijd tien procent korting, en op maandag gaat er nog eens tien procent van de prijs af. Er zijn niet veel mensen die op maandag willen neuken.'

'Ze hadden toen nog geweldige lichamen, zei Ron. Bij Twiggy ging het mis. Volgens mij komt het allemaal door het knäckebröd.'

Haar nieuwste roman Frankusstein verbindt de originele schepping van Frankenstein door de briljante en tragische Mary Shelley met de modernste gedachten over kunstmatige intelligentie. Ik las bij Belcampo een verhaal waarin iemand één dag meebeleeft met duizenden anderen, zodat hij aan het eind van de dag het geheugen van één dag door de ogen van die duizenden heeft. Een vergelijkbaar idee komt terug in Frankusstein, al blijft het alleen een idee:

'Als ik kopieën van mezelf kon maken – mijn geest kon uploaden en een afdruk van mijn lichaam kon maken met een 3D-printer, zou één Ry in Graceland kunnen zijn, een andere bij het heiligdom van Martin Luther King en een derde Ry de blues kunnen spelen in Beale Street. Later konden al mijn ikken dan met elkaar afspreken, de dag doornemen en zich weer samenvoegen tot de oorspronkelijke ik die ik graag als mezelf zie.'

Het is een andere vorm van kunstmatige intelligentie die verder tot leven komt in deze roman, maar dat moet je verder zelf lezen. Ik ben geen fan van science fiction, maar als het maar dicht genoeg bij onze werkelijkheid is, dan wil ik wel. Of als de schrijver ervan Jeanette Winterson is.

de Volkskrant maakte deze zomer ook een special ‘Hoe fictie de wetenschap beïnvloedt‘ en liet vier schrijvers toekomstverhalen schrijven. Net als in andere recente literatuur, zoals de Nederlandse verhalenbundel Als dit zo doorgaat, gaat de blik op de toekomst samen met zorgen, ingegeven door de politiek van deze tijd. Nu schrijft Winterson al langer verhalen waarin heden, verleden en toekomst een plek hebben, daar had zij geen Trump of Bolsonaro voor nodig, toch hebben ook die twee hun plek in deze roman, net als de Brexit en o ja, de wereldvisie ‘wij kopen alles, ook een land’.

'Op een ochtend worden we wakker en ontdekken we dat de wereld niet meer hetzelfde is.
Die ochtend kan iedere dag aanbreken, zei ik. Het kan een desastreuze klimaatverandering zijn. Een kernramp. Het kan Trump of Bolsonaro zijn. Het kan The Handmaid’s Tale zijn.'

Nou ja, maakt niet uit, zei Ron, je was er en ik kan je vertellen dat we sinds die tijd flinke vooruitgang hebben geboekt – de prof en ik doen nu zaken samen – Claire is mijn nieuwe CEO – en o ja, we hebben besloten om Wales te kopen.

Ik pik maar een paar dingetjes uit deze fantastische roman Frankusstein. De rest bewaar ik. Ik denk dat dit zo’n zeldzame roman is die ik vaker dan één keer wil lezen.