De laatste ‘ketterse’ heks tekent de vrijheid met haar dood

Susan Smit schrijft een feitelijke tragedie met een moraal over de moord met voorbedachte rade op de heks van Limbrigt. Wat dit verhaal met mij doet is eigenlijk met geen woorden te beschrijven. De angst voor demonisering en heksenvervolging van vrouwen als Entgen Luijten (? - 1674) en vele andere vrouwen vóór haar zit, mijns inziens, ook heden ten dage nog diep verankerd in het collectief onbewustzijn van de vrouw. Geen wonder als je deze reconstructie leest over de laatste heksberechting in Nederland. Nog steeds hebben we een negatieve connotatie bij het idee ‘heks’ gevoed door volkssprookjes als die van Grimm.

Het lukt Susan Smit om aan de hand van het juridisch proces van deze Limbrigtse Entgen het grote onrecht van eeuwenlange vrouwenonderdrukking door de Kerk nietsontziend postuum langs de lat van rechtvaardiging te leggen. Met dit boek is ze echt boven zichzelf uitgestegen. Er zit een goed verteld verhaal achter met een unieke filosofie over goed en kwaad.

Waarschijnlijk lukte het Susan Smit des te beter over deze misstand te schrijven, omdat ze zichzelf al decennia lang beschouwt als heks en weet wat dat inhoudt en betekent. Ik heb bewondering voor haar zorgvuldige en waarheidslievend onderzoek. De lezer belandt samen met Entgen in de kerker van Kasteel Limbrigt. Ze kijkt terug op haar leven om daar kracht, begrip over wat haar overkomt, wie haar dat aandoet en zelfrechtvaardiging uit te putten. Dat heksengedoe moet bij haar stoppen, ze bekent niet. En dan loopt het nog zo vreselijk met haar af!

Ik hoop dat dit boek een longseller gaat worden, want het maakt de mens wakker. Aanvankelijk was ik angstig om dit boek te lezen, omdat ik van foltering gruw, maar achteraf gezien was dat nergens voor nodig. Susan Smit laat in vaak prachtig geponeerde zinnen precies zien waar nu de crux zit in deze kwestie. Meesterwerk hoor.