Heilige huisjes om in te schuilen

Ieder leest zijn eigen verhaal in elk boek en in alles wat hij of zij ervaart. Ook zo in dit bijzondere boek van Esther Gerritsen. Ik lees héél veel in dit verhaal, maar wat wilde de schrijfster zelf de lezer brengen met De trooster. Online las ik haar antwoord op de site van het cultureel persbureau: “Ik wilde juist laten zien dat troost iets moois is”. En wat mij betreft heeft ze dit voor elkaar gekregen. Hoofdfiguren Jacob en Henry komen elkaars pijn tegen in het klooster en er ontstaat een liefdevolle vriendschap. Allebei worstelen ze met hun eigen lijden en via het parallel met het lijdensverhaal van Christus proberen ze van deze pijn af te komen. Hun geweten wordt wakker. Mooi laat Esther dat verwoorden door de leken-conciërge Jacob: “Kan men een beer na zijn winterslaap weer zijn hol insturen?” Eenmaal bewust van je gedrag ben je niet meer onschuldig of onbewust. Niet het lijden maar de opstanding willen de twee vrienden met Pasen meebeleven en vieren.

Ik vond dit verhaal absoluut niet zwaar om te lezen. Eerder heel relativerend. Waarschijnlijk omdat het de kunst van Esther’s schrijverschap is om te schetsen met contrasten en te werken met polarisaties. Als in een karikatuur. Dat komt ook terug in de tweedeling van het gezicht van Jacob. Hij heeft er zelf last van en Esther laat hem het volgende verlangen: “Ik wilde uitleggen dat ik twee mensen was, een die kwijt was en een die dat niet was. Hoe mooi zou het zijn als die twee samenvielen.”

Ik heb me een poosje verbaasd over de cover van het boek in samenhang met de titel De trooster. Esther legt uit dat deze een detail voorstelt van het paneel De hel van Jeroen Bosch: ‘Ik wilde dat het omslagbeeld iets mysterieus en heidens zou hebben. Dit is aards en donker.’ Ik zelf ontwaar ook een ladder op de achtergrond, die in de lucht zweeft. Zou dit een Jacobs-ladder zijn?

Wat je ook van dit boek vindt, het levert vast heerlijke avondvullende gesprekken op over diverse thema’s. Wie is nou die Trooster? Ik denk dat ieder voor zich dat zelf mag weten, of geloven natuurlijk. Dit boek werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2019. En terecht. Het had van mij de tweede prijs mogen hebben (want De Ommegang van Jan van Aken had moeten winnen).