Respect voor elke moedige schrijver van het Nederlandse boek

Mijn verwachting was dat Eus binnen dit essay uiteen zou zetten dat lezers een schrijver kraken of maken. Andersom mag ook. Geen schrijver kan bestaan zonder lezers en lezers hebben schrijvers nodig. Dat maakte Annejet van der Zijl, schrijfster van het boekenweekgeschenk mij duidelijk na een interview in mijn plaatselijke boekhandel. De hele zaal leek vol te zitten met wannabe schrijvers die haar glans wilden kopiëren en vastplakken in eigen gedrag. Tijdens het signeren verhulde ik mijn eigen ambities: “Nog liever dan schrijven wil ik lezen.” Ze vertelde me dat ze daar juist heel blij om was. “Elke schrijver wenst zich lezers toe.”
Eus kan er niet om heen dat ook hij een beroepsdeformatie heeft als schrijver. Hoeveel hij ook gelezen zal hebben, hij put uit zijn eigen ervaring met de wereld van het Nederlandse boek. Wat ik kan opmaken uit dit essay is dat hij meent dat goede Nederlandse literatuur moet schuren. Hij mist de rebellen en dwarsdenkers van weleer. Zelfs lijkt het er op dat hij zelf een rebel als schrijver wil zijn, maar hij lijkt mij gewoon een vriendelijke man die goed kan luisteren en verdiepend indringende vragen kan stellen. Dat zie ik hem namelijk op tv doen.
Dit is het eerste geschrift dat ik van hem lees. Zijn taalgebruik is prettig om te lezen, maar de verhaallijn vind ik vaak alle kanten op gaan. Op een gegeven moment wist ik niet meer wat zijn eigen stellingname nu is. Hij lijkt mij boos en schoppend tegen de bestaande ‘goegemeente’ die over de ruggen van het leespubliek de kwaliteit van Nederlandse literatuur wil controleren. Zijn overtuiging is: ‘de lezer is nagenoeg dood en dat komt door jullie stelletje hypocriete criticasters!’ Ik lees op pagina 52: “De generaal heeft geen leger. En deze schrijvers hebben geen lezers. Desondanks blijven ze met veel aplomb anderen uitleggen hoe het allemaal moet.” Dat is niet mijn ervaring bij Hebban, een platform van lezers voor lezers. We laten ons niet verleiden door wat we wel of niet moeten lezen. We gaan onze eigen weg en verdelen onze interesses over genres, vertaald of in het Engels. Alles is goed. Breed gespreide interesses, niemandalletjes, kinderboeken, fantasie, thrillers, het zware werk etcetera. De lezer is op dit platform echt niet dood. Zoveel lezers, zoveel smaken. Er is veel dynamiek en onderling respect is een vereiste. De deelnemers op dit betrekkelijk jonge platform zijn behoorlijk aan het groeien.
Daarnaast lees ik al een poosje de maandselecties van Bookchoice, die ook ongebruikelijke titels presenteren en mijn smaak verbreden (of verruimen over andere genres). Allemaal initiatieven vanuit ‘het leger’ dat naar een generaal verlangt die bij zijn leger past en deze dient. Ieder leger verdient zijn eigen generaal.