Lezersrecensie
De mystieke betekenis van religieuze geschriften
In 25 essays van slechts enkele bladzijden per essay duidt Pameijer de mystieke esoterische betekenis van in de bijbel opgenomen verhalen en evangeliën uit de zogenoemde gnostische Nag Hammadi documenten. Kern van zijn betoog is dat bijbel verhalen niet letterlijk en als historische waar zijn bedoeld, maar dat deze op een diepere laag naar geheime inwijdingsprocessen verwijzen.
De verhalen dagen uit om ons alledaags bewustzijn steeds verder te verruimen en zo tot eenwording met God te komen. Volgens oosterse religies zetelt God in ons innerlijk, in de ziel, terwijl de westerse traditie God buiten de mens heeft geplaatst. Denk ook aan de uitspraken van Jezus “Het Koningrijk der hemelen in binnenin u. Zoek eerst dit Koningrijk en alles zal u ten deel vallen”, en aan het Thomas evangelie, waarin Jezus zegt “Het Koningrijk van God is buiten u en binnen u”.
Spirituele oefeningen zoals meditatie, vasten en gebed kunnen ons helpen om steeds dieper in ons zelf door te dringen en uiteindelijk ons ware Zelf te leren kennen. Dit begrip komt ook bij Carl Jung voor. Anderen spreken van Christusbewustzijn. Door ons ego zijn we vervreemd geraakt van de bron. Door ons ego steeds meer los te laten overstijgen we de dualiteit en verbinden we ons met de eenheid en heelheid.
Deze boodschap wordt in de traditionele kerken niet of nauwelijks verteld. De gnostiek krijgt volgens Pameijer in de reguliere christelijke kerken ten onrechte nauwelijks aandacht, en wordt zelfs als gevaarlijk en onjuist bestempeld. De geloofsbelijdenis die in 381 op het concilie van Konstantinopel is vastgesteld en nog steeds geldt, getuigt volgens hem meer van theologie (intelligentie, boekenwijsheid > hoofd) dan van theosofia (wijsheid van het hart).
Voorbeelden van verhalen met een diepere esoterische betekenis zijn onder meer te vinden in essay 10, “Wie is de vijand”. De innerlijke strijd van Jezus tijdens zijn 40 daagse vasten in de woestijn is in Jungiaanse termen te vergelijken met de strijd met zijn schaduw. Het verhaal over de strijd tussen de jonge David en de reus Goliath vertelt hoe David de reus met een gladde steen (refererend aan zuiverheid) bekogelt en hem dodelijk treft op de plaats van zijn voorhoofdchakra. Volgens Pameijer staat Goliath voor het alter-ego van David en is de reus het vlees geworden beeld van zijn schaduw. Door zijn vergeestelijking ziet David kans om het negatieve in zijn bewustzijn te ontkrachten.
De reflecties op de diepere betekenis van de verhalen zijn boeiend om te lezen, omdat ze een ander licht werpen op de verdrijving van Adam en Eva uit de Hof van Eden, de Doop, Kerstmis, de kruisdood en opstanding op Pasen, Hemelvaart, Pinksteren, Maria Magdalena, Martha en Maria, etc. Pameijer heeft zich hier duidelijk grondig in verdiept. De esoterische interpretatie van getallen is in mijn beleving soms vergezocht. Ze doen me denken aan de tijd waarin werd beweerd dat Paul McCartney was overleden want “als je de plaat van de Beatles omgekeerd afspeelt hoor je dat duidelijk zeggen”. Maar ik ben geen deskundige en misschien te sceptisch. De alom gerespecteerde wiskundige Pythagoras wordt niet voor niets ook een mysticus genoemd. In de Joodse Kabbala speelt de betekenis van getallen eveneens een belangrijke rol.
Wat ik zelf uit dit boek van Pameijer vooral meeneem is dat veel verhalen uit het Jodendom, Christendom, Islam, Boeddhisme, Hindoeïsme, en Zarathustra net als sprookjes en mythen en sagen uit verschillende culturen meerdere lagen hebben. De bovenste laag of buitenkant is aards, de diepere laag of binnenkant geestelijk en esoterisch. In het boek van Elif Shafak over “Liefde kent veertig regels” zie je dat ook terug in de besproken soetra’s uit de Koran. Waar kerkelijke dogma’s vaak weerstand oproepen, kunnen verhalen en vooral de diepere laag hierin inspireren en motiveren tot verdere persoonlijke groei en ontwikkeling. Op aards niveau en bewustwording op geestelijk niveau. Of je nu wel of niet gelovig bent.
De verhalen dagen uit om ons alledaags bewustzijn steeds verder te verruimen en zo tot eenwording met God te komen. Volgens oosterse religies zetelt God in ons innerlijk, in de ziel, terwijl de westerse traditie God buiten de mens heeft geplaatst. Denk ook aan de uitspraken van Jezus “Het Koningrijk der hemelen in binnenin u. Zoek eerst dit Koningrijk en alles zal u ten deel vallen”, en aan het Thomas evangelie, waarin Jezus zegt “Het Koningrijk van God is buiten u en binnen u”.
Spirituele oefeningen zoals meditatie, vasten en gebed kunnen ons helpen om steeds dieper in ons zelf door te dringen en uiteindelijk ons ware Zelf te leren kennen. Dit begrip komt ook bij Carl Jung voor. Anderen spreken van Christusbewustzijn. Door ons ego zijn we vervreemd geraakt van de bron. Door ons ego steeds meer los te laten overstijgen we de dualiteit en verbinden we ons met de eenheid en heelheid.
Deze boodschap wordt in de traditionele kerken niet of nauwelijks verteld. De gnostiek krijgt volgens Pameijer in de reguliere christelijke kerken ten onrechte nauwelijks aandacht, en wordt zelfs als gevaarlijk en onjuist bestempeld. De geloofsbelijdenis die in 381 op het concilie van Konstantinopel is vastgesteld en nog steeds geldt, getuigt volgens hem meer van theologie (intelligentie, boekenwijsheid > hoofd) dan van theosofia (wijsheid van het hart).
Voorbeelden van verhalen met een diepere esoterische betekenis zijn onder meer te vinden in essay 10, “Wie is de vijand”. De innerlijke strijd van Jezus tijdens zijn 40 daagse vasten in de woestijn is in Jungiaanse termen te vergelijken met de strijd met zijn schaduw. Het verhaal over de strijd tussen de jonge David en de reus Goliath vertelt hoe David de reus met een gladde steen (refererend aan zuiverheid) bekogelt en hem dodelijk treft op de plaats van zijn voorhoofdchakra. Volgens Pameijer staat Goliath voor het alter-ego van David en is de reus het vlees geworden beeld van zijn schaduw. Door zijn vergeestelijking ziet David kans om het negatieve in zijn bewustzijn te ontkrachten.
De reflecties op de diepere betekenis van de verhalen zijn boeiend om te lezen, omdat ze een ander licht werpen op de verdrijving van Adam en Eva uit de Hof van Eden, de Doop, Kerstmis, de kruisdood en opstanding op Pasen, Hemelvaart, Pinksteren, Maria Magdalena, Martha en Maria, etc. Pameijer heeft zich hier duidelijk grondig in verdiept. De esoterische interpretatie van getallen is in mijn beleving soms vergezocht. Ze doen me denken aan de tijd waarin werd beweerd dat Paul McCartney was overleden want “als je de plaat van de Beatles omgekeerd afspeelt hoor je dat duidelijk zeggen”. Maar ik ben geen deskundige en misschien te sceptisch. De alom gerespecteerde wiskundige Pythagoras wordt niet voor niets ook een mysticus genoemd. In de Joodse Kabbala speelt de betekenis van getallen eveneens een belangrijke rol.
Wat ik zelf uit dit boek van Pameijer vooral meeneem is dat veel verhalen uit het Jodendom, Christendom, Islam, Boeddhisme, Hindoeïsme, en Zarathustra net als sprookjes en mythen en sagen uit verschillende culturen meerdere lagen hebben. De bovenste laag of buitenkant is aards, de diepere laag of binnenkant geestelijk en esoterisch. In het boek van Elif Shafak over “Liefde kent veertig regels” zie je dat ook terug in de besproken soetra’s uit de Koran. Waar kerkelijke dogma’s vaak weerstand oproepen, kunnen verhalen en vooral de diepere laag hierin inspireren en motiveren tot verdere persoonlijke groei en ontwikkeling. Op aards niveau en bewustwording op geestelijk niveau. Of je nu wel of niet gelovig bent.
1
Reageer op deze recensie
