Chinese levenslessen van een topsporter

Toptafeltennisspeelster Bettine Vriesekoop raakte gefascineerd door de virtuositeit van Chinese speelsters van het pingpangqiu spel en probeerde hun geheim te doorgronden. Daartoe verdiepte zij zich in de Chinese cultuur en de Chinese gezondheidsleer, acupunctuur, tai chi chuan, qigong, ying en yang, en de Tao te King (ook bekend als Dao de King of de Dao). De woorden uit de Tao te King worden toegeschreven aan de Chinese wijze Lao Tse, een tijdgenoot van Confusius, in de vijfde eeuw voor Christus. In de kern komt wat Lao Tse zegt neer op: leef een zo natuurlijk en eenvoudig mogelijk leven. Belangrijke principes zijn Wu Wei (doen door niet te doen), acceptatie, meegaan met de stroom van het leven, kalme stabiliteit, bescheidenheid, respect voor de ander, je verbinden met de natuur, en het vinden van de juiste balans, tussen yin en yang, hard en zacht, mannelijk en vrouwelijk, kracht en kwetsbaarheid, actie en rust, etc.

In haar boek beschrijft Vriesekoop hoe het taoïstisch gedachtegoed bij haar weerklank heeft gevonden en van invloed is geworden op haar visie op topsport en leefstijl. De zeventien hoofdstukken beginnen telkens met een aantal regels uit de Tao, in de vertaling van Kristofer Schipper, gevolgd door een beschouwing over een specifiek thema, en worden afgesloten met een korte meditatie oefening en enkele Taoïstische tips. Bijvoorbeeld: “denk groot, begin klein”, “glimlach en visualiseer”, “ken jezelf”, “blijf bij jezelf”, en “maak geregeld je hoofd leeg”. Net zoals een theepot alleen functioneert door de leegte die ruimte laat voor het theewater, en een huis bruikbaar is door de leegte tussen de muren, is het voor je mentale gezondheid van belang je geest geregeld leeg te maken. De Tao pleit voor het cultiveren van een Beginnersgeest: blijf je verwonderen over wat je om je heen ziet, beschouw niets als vanzelfsprekend, raak onthecht van verwachtingen, en vertrouw er op dat het goed is.

Het leven van een topsporter is hard: eindeloos trainen, geduld en discipline opbrengen, blijven focussen op je doelen, obstakels overwinnen, leren omgaan met teleurstellingen, open staan voor nieuwe inzichten en methoden, en nooit opgeven. Kennis van de Tao maakt topsport niet minder hard, maar kan wel helpen om je kalmte te bewaren.

Veel teksten in de Tao te King zijn vrij mysterieus en niet eenvoudig te doorgronden. Teksten die dat wel zijn, zijn meestal mooi en waar, maar hebben enigszins een open deur gehalte. “Elke reis begint met een eerste stap” is waar, en verwijst naar “gewoon beginnen””, “begin klein “, of “elke stap telt”, maar is nou niet bepaald een eye opener. Niettemin is het mooi om te lezen hoe de Tao én concrete ondersteuning door haar Chinese coach Bettine Vriesekoop heeft geholpen om meer in balans met zichzelf te komen.

Alles bij elkaar is “Chinese wijsheid in een balletje” leuk en leerzaam om te lezen, al heeft het me nergens echt geraakt. Het boek onderstreept dat succes in topsport veel van iemand vraagt, niet alleen hard werken en eindeloos oefenen om meesterschap te bereiken, maar ook zachtheid, rust, acceptatie, en respect voor de tegenstander. Als je je ego kunt vergeten, kun je leven in verbondenheid met jezelf en met anderen. Stel doelen, maar concentreer je op de weg er naar toe, en accepteer het resultaat. Lessen die niet alleen voor topsporters van belang zijn.