Geheugenverlies na coma, maar is je moeder je verpleegster of gevangenisbewaakster?

De schrijfster speelt met tijd, locatie, perceptie en personages. Daarbij schept ze, bewust, heel wat verwarring waarvan de lezer zich pas naar het einde toe bewust wordt.
3 verhaallijnen worden er twee en uiteindelijk 1, 3 personages worden er twee. De schrijfster houdt de touwtjes in handen en pas als ze op het einde van het boek het achterste van haar tong laat zien beseft ook de lezer hoe alles logisch in mekaar zit en hoe het eigenlijk chronologisch verloopt.

In het eerste deel maken we kennis met een jonge vrouw die uit een bewusteloosheid/coma ontwaakt en lijdt aan geheugenverlies. Ze blijkt in het huis van haar moeder in bed te liggen waar haar moeder zelf als haar verpleegster fungeert.
In het verhaal dat haar moeder vertelt zitten gaten en onjuistheden zodat ze wanhopig probeert om haar geheugen en dus ook haar verleden terug te vinden.
Dit deel stop na (te) lange tijd en dan begint het tweede deel.
Een jonge vrouw keert terug naar het eiland waar haar familie woont en duikt via flashbacks in haar verleden waar ze een dramatische gebeurtenis meemaakte. Hier zit veel meer aktie in, de schrijfster voert het tempo op en geleidelijk ziet de lezer een verband met het eerste deel.
In een dramatisch slot komen beide delen samen en dan gooit Anita Terpstra alle zekerheden door mekaar en blijkt zeer onverwacht dat het toch nog compleet anders in mekaar zit dan gedacht.

Er zijn al heel wat boeken verschenen over een zoektocht naar het eigen verleden als gevolg van geheugenverlies. Ook een kind dat een trauma te verwerken krijgt, niet begrepen/geloofd wordt en pas vele jaren later als volwassene die ervaring in de juiste context kan plaatsten.
Alleen… dat is hier slechts een soort kapstok waar de schrijfster het echte verhaal aan ophangt tot ze in de slotontknoping er iets heel anders van maakt. Dat en de samenhang tussen het voorgaande maakt dit boek echt wel uniek.
Er zijn bij Blanca de kleine ontdekkingen in de zoektocht naar het verleden en de onthullingen die Noora naar boven brengt die kleine plotwendingen inhouden.
Maar de ene echte grote plotwending die totaal onverwacht komt en het hele verhaal een andere wending geeft is natuurlijk de eindclimax met zijn drie hoogtepunten, de onthulling van de echte identiteiten, de eerste en de tweede onthulling van de moordenaar.

De schrijfster heeft de karakters goed getroffen.
Blanca is haar geheugen kwijt, nieuwsgierig en angstig, haar moeder is het ongevoelige en efficiënte verpleegstertype. De zoektocht van Blanca en de tegenwerking door haar moeder komen natuurlijk over. Evenals het feit dat de moeder nooit wat drastisch onderneemt om Blanca te stoppen. De negatieve rol van de politie is misschien net iets té hard gekleurd maar dat blijft een detail dat wonderwel in het verhaal past.
Bij Noora gaat het zowel om een jong meisje als een jonge vrouw en beide karkaters zijn geloofwaardig gebracht. Terpstra heeft er ook voor gezorgd dat het kind en de jonge vrouw op een natuurlijke manier in elkaars verlengde liggen
De eilandbewoners die elkaar door en door kennen, voor elkaar opkomen en front vormen tegen de buitenwereld terwijl ze onderling wel vetes uitvechten, ook dat is typisch voor een kleine, besloten gemeenschap. Nergens wordt het ongeloofwaardig, terwijl de karakters voldoende verschillend getekend zijn met hun kleine min- en pluspunten om ze duidelijk van mekaar te kunnen onderscheiden.

Iedereen lijkt een natuurlijk verouderingsproces te doorlopen, geen grote afwijkingen, gewoon doorgroeien van wat er al is. Dat geldt in het bijzonder voor Noora die we als kind en als jonge volwassen vrouw meemaken, en zelfs voor Blanca, de enige zonder verlden. Zij zal allerlei tegenstrijdigheden ontdekken maar toch ondanks haar angst voor wie ze in het verleden was blijft alles binnen de positieve verwachtingen, alleszins wat haar karkater betreft.
De ontdekkingen en onthullingen zijn niet allemaal even fraai – al zijn er zeker ook wel leuke en postieve dingen bij – en zullen natuurlijk de perceptie van de lezer bij bepaalde personen bijsturen.
Helemaal tijdloos is het niet, daarvoor is het gebruik van moderne technologie te normaal en veelvuldig. Toch is het niet tijdsgebonden zolang je de technische beperkingen aanvaardt. Dat het zich voor een groot deel in een verlaten huis en ook binnen een gesloten gemeenschap afspeelt zorgt dat de locatie ook minder gebonden is aan een geografische ligging. Het speelt zich gedeeltelijk af op een waddeneiland maar dat kan evengoed een andere locatie zijn met een besloten gemeenschap.
Door zich niet te laten vastpinnen via hippe uitdrukkingen of het laten vallen van tijdsgebonden namen en gebeurtenissen is de tijdgeest ook nogal ruim te interpreteren.
De sfeer van het verhaal wordt wel heel goed weergegeven door enerzijds het ongemakkelijke en beangstigende in het verhaal van Blanca en anderzijds in de kinderlijke wereld van Noora die overgaat in de lichtelijk getraumatiseerde wereld van de volwassen Nora.

Net zoals er buiten de climax twee duidelijke delen in het boek bestaan, het verhaal van Blanca en dat van Noora, bevatten die beide hun eigen spannende momenten maar ook een constante spanningslijn. Bij Blanca is dat de zoektocht naar haar verleden, bij Noora de zoektocht naar de betekenis van wat er in het verleden gebeurde. Als lezer volg je die met aandacht, beide speurtochten bevatten best wel veel momenten van (kleine) spanning. Vaak worden zaken onthult die toch niet helemaal lijken te kloppen en dat zorgt voor een spannende zoektocht naar de grote onthulling tijdens het eindspel.
Het eerste deel (Blanca) is nogal lang uitgesponnen met lange stukken met psychologische zelfreflectie en erg weinig aktie of gebeurtenissen – dat maakt het minder spannend en bijwijlen langdradig. In het tweede deel ligt het tempo veel hoger.

Anita Terpstra hanteert een vlotte schrijfstijl in correct Nederlands zonder hippe of progressieve kantjes en spelling te vertonen.
De intonatie past heel goed bij de karakters, koud en een beetje tragisch bij de moeder van Blanca, angstig bij Blanca, een beetje getraumatiseerd en opstandig bij de volwassen Noora en eveneens opstandig maar puberaal bij de jonge Noora. Verliefd maar lief bij het jeugdvriendje, ongeïnteresseerd en zelfs geïrriteerd bij de familieleden en tweeslachtig bij de politieman. Deze mensen leven.
Het is beeldend geschreven, Terpstra gebruikt de rijke Nederlandse woordenschat ten volle zonder zich in spitsvondigheden of moeilijke, weinig gebruikte woorden te verliezen.

Het eerste deel had een beetje korter gekund, dat zou de leesbaarheid ivm spanning en aktie ten goede komen. Maar algemeen was het aangenaam lezen met een enorme verrassing op het einde – dat had ik niet zien aankomen.