Ziekelijke aandacht

In slaap gevangen is het derde boek dat Camilla Grebe (1968) solo geschreven heeft. Daarnaast heeft ze met haar zus Åsa Träff de ‘Siri Bergman’-serie geschreven en met Paul Engström de ‘Moskva Noir’-trilogie. In slaap gevangen is uit het Zweeds vertaald door Ydelet Westra.

Het boek bestaat uit zes delen die starten met een stukjes uit het Bijbelboek Jona. In deze delen wordt gewisseld tussen drie vertelperspectieven: Manfred, Samuel en Prenilla. Vooral de laatste twee maken een evolutie door, een catharsis bijna.   Samuel evolueert van een werkloze, kleine crimineel naar iemand met een verzorgende functie en doet dat in enkele weken tijd. Moeilijk te geloven, maar wel begrijpelijk voor de lezer die weet dat hij moet onderduiken. Het verzorgen moet dan ook met een korrel zout genomen worden; veel meer dan voorlezen aan ‘zombie-Jonas’ doet hij niet. Geduld is niet zijn sterkste kant, maar toch doet die gehandicapte jongen, die niet kan spreken of communiceren, hem iets. Zijn zachte en harde kanten botsen continu, maar uiteindelijk probeert Samuel wel het juiste te doen – met gevaar voor zijn eigen leven.

‘Ik ben geen slecht mens, denk ik.
Ik ben een doodgewone jongen, die in de shit is beland en zijn best doet eruit te komen.
Ik heb nooit een keus gehad.’

Pernilla is Samuels moeder. Gedurende het boek verandert ze van een onderdanige, gelovige en onzekere vrouw naar iemand die het heft in eigen hand neemt en haar geloof en leven in vraag stelt. Dat ze blijft twijfelen over sommige van haar beslissingen maakt haar geloofwaardig en menselijk. Ze staat op, is ineens een krachtige vrouw die zelfstandig beslissingen kan nemen, zeker wanneer haar zoon in gevaar is.

Manfred is rechercheur en stort zich op zijn werk nadat zijn dochtertje uit het raam is gevallen. Er is een lichaam aangespoeld; een jonge drugsdealer die al enkele maanden vermist was. Niet veel later spoelt een tweede lijk aan met soortgelijke verwondingen. Het ongeluk van hun dochtertje drijft een wig tussen Manfred en zijn vrouw. Ze spreken niet meer met elkaar en zij zoekt haar heil online, op fora waar ze mensen volgt die zich in gelijkaardige situaties bevinden. De invloed van sociale media is een actueel thema dat goed verweven zit in het verhaal. Hoe ver ga je in het delen van je leven en hoe weet je of wat gedeeld wordt wel allemaal waar is?

Het boek opent sterk met het ongeluk van het dochtertje van Manfred. Daarna gaat alle aandacht uit naar Samuel en het drugsmilieu. In het begin is het lastig om de proloog te plaatsen, omdat de overgang van het ongeluk naar het harde drugsmilieu zo abrupt is. Daarna volgt een nieuwe overgang, weer terug naar iets zachter; de verzorging van een gehandicapte jongen. Het boek balanceert op die manier tussen beide, zowel in de evolutie van de karakters als in de opbouw.  De snelheid van het verhaal is in het begin nog een beetje gezapig, maar dat verandert snel en het einde heeft nog enkele verrassingen.

De vertaling door Westra verdient een pluim. In slaap gevangen leest vlot, de conversaties voelen niet gemaakt aan en de beschrijvingen van de scherenkust zijn zo beeldend dat je het voor ogen ziet. Een boek met een niet alledaags en heftig thema dat je je slaap kost.