Dikke pil, maar geen woord te veel

Het gezin waarin auteur Stefan Thunberg is opgegroeid vormt de basis voor 'Made in Sweden'. Zijn verhaal is geanalyseerd en vervolgens door Anders Roslund en Thunberg zelf herbouwd tot een fictieve thriller. Dit wetende is 'Made in Sweden' bij voorbaat beladen: er zijn niet zomaar wat poppetjes, ideeën of plots aan het brein van de auteurs ontsproten, alles kan waargebeurd zijn.

'Made in Sweden' vertelt over het leven van drie broers, Leo, Felix en Vincent. De oudste, Leo, is de leider en hij voelt zich verantwoordelijk voor het wel en wee van zijn jongere broers. Voelen is wellicht niet juist geformuleerd, hij ís de leider. Bij Leo is alles zwart of wit, nuanceren is niet zijn sterke kant en zelfreflectie is hem vreemd. Leo heeft het plan opgevat banken te beroven om een financiële buffer op te bouwen, zodat ze alle drie wat hij noemt onafhankelijk worden. De armoe van thuis, het gezuip van vader Ivan met zijn gewelddadige inslag, dat willen ze definitief achter zich laten. Het moet anders, het moet beter en Leo wijst de weg. Hij is intelligent, inventief, maar ook een betweter, een arrogante hufter (met name jegens zijn vriendin Anneli), die zichzelf verheerlijkt en voor zijn doel door roeien en ruiten gaat. Hij kan niet stoppen, is net zo verslaafd aan het beramen en uitvoeren van berovingen als zijn vader aan wijn met suiker. Naast vader Ivan speelt jeugdvriend Jasper een belangrijke rol. Jasper maakt ook deel uit van de geldroofclan, die in de volksmond de naam 'De Militaire Brigade' gekregen heeft. Moeder en Anneli spelen onmisbare bijrollen. En dan is er politierechercheur John Broncks, die ook een doel heeft: de mannen doen ophouden én pakken. Maar hoe? De bende is slim, beschikt over militaire wapens en geen van de bendeleden heeft een crimineel verleden.

Weinig personages, gezien de dikte van het boek, maar ze doén ertoe. Stuk voor stuk leer je ze door en door en kennen, leer je ze te haten of van ze te houden, leer je hun beweegredenen kennen en ook hun zwakke punten. Die laatste lijkt Leo niet te hebben, maar toch ... ook hij heeft een zwakte, die naarmate het verhaal vordert zichtbaarder wordt.

'Made in Sweden' is een thriller, tevens psychologisch drama. Een familiedrama in feite, waarin loyaliteit allesoverstijgend is. Gaat familie boven alles? Horen Anneli en Jasper er wel bij, of zijn ze alleen maar nuttig? En hoe moet het in vredesnaam aflopen? Deze en meerdere vragen rijzen gedurende het lezen van dit uiterst meeslepende boek. Perfect opgebouwd verhaal, dat zowel het verleden als het heden belicht, prachtig verwoord (à la Roslund & Hellström). De eerste honderd pagina's lezen wat moeizaam weg, lijken bedoeld om diverse elementen (alvast) aan te stippen, maar daarna wordt het gestroomlijnder - of is het muntje gevallen ... - en laat het je niet meer los tot je het uit hebt. Geen ingewikkeld verhaal, maar het is wel zaak de aandacht erbij te houden: tijdens dialogen en beschrijvingen doen zich vele gedachtesprongen voor, steeds vanuit het perspectief van degene over wie het op dat moment gaat. Geen boek dat je vluchtig leest om er zo snel mogelijk achter te komen hoe het eindigt. Daar is het veel te goed voor, het is de moeite van het woord voor woord lezen waard.
Het einde is zoals het is. Net echt.

[spanning 4, plot 5, schrijfstijl 5, leesplezier 5, originaliteit 5, psychologie 5]