Voor zowel jong als oud

Oud D66-politicus Jan Terlouw was altijd al een verhalenverteller. Toen zijn kinderen jong waren, vertelde hij hen zelfverzonnen verhalen. Zijn vrouw stimuleerde hem om ze op papier te zetten en te publiceren. Dit is het begin geworden van zijn schrijverscarrière. Het eerste boek van Terlouw, Pjotr, werd in 1970 uitgegeven, maar twee jaar later kreeg hij kreeg pas bekendheid met zijn boek Oorlogswinter. Het boek werd in 1973 bekroond met de Gouden Griffel, een belangrijke prijs in de Nederlandse jeugdliteratuur. In 2010 is het boek verfilmd.

De vijftienjarige Michiel van Beusekom woont in het Overijsselse dorpje De Vlank. Ze hebben regelmatig trekkers over de vloer en omdat Michiel niet meer naar school kan, helpt hij zijn moeder met hun dagelijkse verzorging. Op een dag neemt zijn buurjongen Dirk hem in vertrouwen. Dirk heeft een overval gepland en geeft Michiel een brief voor het geval die overval mislukt. Dat gebeurt en daardoor raakt Michiel betrokken bij het ondergrondse verzet. Omdat hij niet weet wie wel of niet betrouwbaar is, houdt hij zich zo goed als stil. Toch heeft hij hulp van anderen nodig. Hij weet dan niet dat dit grote gevolgen heeft.

In het begin lijkt het dat Oorlogswinter niet het meest gemakkelijk te lezen jeugdboek is. Dat wordt voornamelijk veroorzaakt door het wat verouderde taalgebruik. Schijn bedriegt echter, want al snel wordt duidelijk dat het een bijzonder leesbaar boek is. Het boek is ruim na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog geschreven, maar Terlouw laat de sfeer die destijds geheerst moet hebben goed overkomen.

Uit die sfeer merk je dat het in die hongerwinter van 1944/1945 niet gemakkelijk geweest moet zijn. Terlouw geeft op momenten een aangrijpend en indringend beeld van de oorlog. Dat komt ook doordat hij waargebeurde situaties voor zijn boek heeft gebruikt. Het verhaal wordt er daardoor een stuk realistischer van.

Het verhaal maakt zo nu en dan een kleine sprong in de tijd en Jan Terlouw bouwt vanaf het begin de spanning op. Natuurlijk is die spanning niet aldoor aanwezig, maar op de momenten dat die er moet zijn, is het er. Prima gedaan. Die tijdsprongen en de spanning zorgen ervoor dat het boek erg snel leest.

Oorlogswinter is in feite een jeugdboek, maar volwassenen hoeven zich zeker niet te schamen om het ook te lezen. Want het boek is, zowel voor jong als oud, ook nog eens leerzaam en maakt iedereen ervan bewust dat een oorlog, waar deze ook plaatsvindt, alleen maar leed veroorzaakt.