Niks voor mij

Thrillers, op zich best een aardig genre, ware het niet dat je veel te vaak al precies kunt raden hoe het (af) zal gaan lopen. Soms kom je eens iets tegen wat in het genre thriller een uitzondering vormt. Zoals Zes Verdachten van Vikas Swarup of De Nachtploeg van Natsuo Kirino. Maar dat zijn sowieso verhalen die de standaard thriller (onschuldige vent krijgt bikkelharde boeven achter zich aan en ontkomt op het nippertje) ontstijgen.

Op Hebban las ik over Niks van Koen Gubbels dat het een thriller was die buiten de gebaande paden trad. Ik zag dat er een leesclub voor dit boek was en meldde me aan, benieuwd of Niks was wat beloofd werd of dat het de zoveelste ronkende reclame voor niks bijzonders was.

Om te beginnen is NIKS niet zozeer een pure thriller. Het gaat over een man die zijn baan, zijn huwelijk en zijn relatie met zijn zoon kwijt is geraakt. Hij is vooral ladderzat en reageert in een dronken waas op een mail uit China, lijkt een nieuwe start te kunnen maken en vertrekt halsoverkop naar China. Ondertussen flashen we regelmatig back naar hoe Nik (de hoofdpersoon) zijn zoon en zijn vrouw kwijt raakte plus nog wat verdere flash backs naar zijn relatie met zijn eigen vader.

In China gaat het in no time mis (eerste redelijk spannende deel, maar dat is ook heel snel voorbij) maar daarna keutelt het verhaal lange tijd voort om tegen pagina 220 (van de 278) weer op te vlammen om een regelrechte thriller apotheose te krijgen. Helaas, de apotheose betrad alle gebaande thrillerpaden, pakte alle cliché's mee, eindigde zoetsappig en kreeg met de epiloog nog een totaal overbodige blinde darm. Of appendix, whatever.

Nu zijn er ook best thrillers die ondanks cliché's toch boeien doordat ze goed geschreven zijn, maar ook die vlieger ging bij Niks niet op. Het eerste hoofdstuk vond ik zelfs erg slecht. Bordkartonnen personages met 0,0 diepgang, conversaties die alleen in boeken plaatsvinden, cliché op cliché met wat dat betreft als tragisch dieptepunt een Syrische man die enorm krom praat en een totaal ongeloofwaardig gesprek houdt met de hoofdpersoon.
Later in het boek komt een Groningse boer voor en die voldoet ook zo'n beetje aan elk cliché van een boer. En zo gaat het met vrijwel elk personage. Van Chinese knappe meid tot Chinese gangster tot Brit, ze zijn allemaal geknipt uit de standaardpersonage gids.
De hoofdpersoon is en blijft een ongelooflijke lul, een verwaande kwast, een zak hooi, een niksnut, kortom iemand waarvoor ik nooit enige sympathie ging voelen. Het liet me volslagen koud of hij het zou overleven of niet.

De tijd die Gubbels besteed aan semi sentimentele flash backs richting relatie met ex vrouw en richting zijn zoon had ik liever besteed zien worden aan meer uitdieping van wat de kerngebeurtenis van het verhaal zou moeten zijn. Dat wordt er wel in een heel hoog tempo doorheen gejast. Daarnaast doet Gubbels vrijwel niks met het op zich interessante gegeven van orgaanhandel. Zoals veel in dit boek blijft ook dat oppervlakkig.
Op zich is het wel een origineel idee, een thriller over organenmaffia, maar de organenmaffia blijkt uiteindelijk maar een bijzaak.

In het voortkeutelende deel tussen beide thrillerdelen laat Gubbels nog wat filosofie van de koude grond op ons los, is er wat sentimenteel gedoe (hetgeen sowieso een terugkerend euvel is) en vraag je je regelmatig af wat het allemaal met het eigenlijke spannend bedoelde verhaal van doen heeft.

Was het helemaal Niks? Laten we het er maar op houden dat het niks voor mij was.