Terloopse tragiek

Ik lees de boeken van Kosztolanyi graag, dus deze nieuwe vertaling (van de enige nog niet vertaalde Kosztolanyi-roman) scoorde en las ik direct. En met genoegen: ik vond romans als "Leeuwerik" en "Anna" weliswaar nog beter, en de beide verhalenbundels over Kornel Esti ook, maar dat mocht de pret bij dit boek zeker niet drukken. Al is 'pret' misschien niet helemaal het juiste woord: wat ik bij Kosztolanyi vooral waardeer is de combinatie van tragiek en onnadrukkelijkheid, en de even elegante als laconieke wijze waarop hij in een paar bijna terloopse zinnen hele werelden van weemoed en tragiek oproept. Zoals b.v. in het volgende citaat: "Zoals de meeste nerveuze mensen was Novak bang voor feestdagen, waarop het geratel van het werk stilvalt, zodat ze in de plotselinge stilte de zinloosheid van het leven nog duidelijker voelen dan anders".

De plot heeft eenzelfde soort terloopse onnadrukkelijkheid. Ja,er is een tragische dood, maar dat is nauwelijks de climax van dit boek dat in feite geen echte climax heeft. En zoals alle levens van alle personages het zonder climax moeten stellen: wezen zijn het, of ze nou oud zijn of jong, en hun dromen en idealen doven allemaal uit in teleurstelling. Dat alles schrijft Kosztolanyi dan op in zinnen die een glimlach oproepen door hun elegantie, en tegelijk droefenis door hun inhoud. Of, beter gezegd, een weemoedige glimlach, omdat al die zinnen lijken te draaien om een soort gevoel van leegte en vergeefsheid. Een gevoel dat Kosztolanyi niet uitschreeuwt of in zware dramatische zinnen verwoordt, integendeel: de zinnen blijven door hun elegantie licht, en die lichtheid vind ik zelf heel mooi en troostrijk.

Nu zijn alle romans van Kosztolanyi vertaald. Hopelijk volgen binnenkort ook vertalingen van zijn gedichten, essays en verhalen?