Een wereld van schrijvers en vertalers

De titel van het boek "Het gewicht van de woorden" doet al onmiddellijk vermoeden dat het om een niet eenvoudig te duiden boek zal gaan. De schrijver is de Zwitserse filosoof Peter Biere (overleden in 2023) die schrijft onder de naam Pascal Mercier.
Het boek handelt om het leven van de vertaler Simon Leyland. Deze man woont beurtelings in Londen en in Triëst. Na zijn zestigste krijgt hij te horen dat hij een ongeneeslijke hersentumor heeft, waarna hij besluit om definitief in Londen te gaan wonen. Deze diagnose heeft veel invloed op zijn leven omdat hij besluit om zijn in Triëste gevestigde uitgeverij te verkopen. Als later blijkt dat zijn diagnose is verwisseld met die van een andere man, krijgt zijn leven weer een nieuwe impuls.
Leyland heeft van zijn overleden vrouw Livia twee kinderen, Sophia en Sidney.
Inmiddels heeft Leyland het Londense huis van zijn overleden oom Warren Shawn geërfd. Hij raakt daar bevriend met zijn overbuurman Kenneth Burke, een man die als apotheker ooit met medicijnrecepten heeft gefraudeerd.
Er komen in het boek nog vele andere relaties en vriendschappen aan bod, zoals de kelner Pat Kilroy in Triëste en een zekere Andrej met beroep vertaler..
Andrej heeft 9 jaar in de gevangenis gezeten vanwege een veroordeling voor doodslag.
Andere relaties in het boek worden gevormd door de auteurs Francesca Marchese, Paolo Michelis en Mary Ann Ashford.
Door een grote financiële donatie weet Leyland het bijna failliete uitgeversbedrijf van Sean en Lynn Christie van de ondergang te redden.
Hoewel het boek veelal gaat over de belevenissen in de uitgeverswereld, gaat het in wezen over een groot aantal maatschappelijke en persoonlijke dilemma's.
Door de fout in het ziekenhuis wordt de "witte kaste" gedemoniseerd.
Ook het strafrecht wordt aangevallen in de vorm van een "justitiële kaste" die geen onderscheid weet te maken tussen de verschillende vormen van moord. Het gaat hier om het verschil tussen de diverse soorten motieven om een moord te plegen, zodat de ene moord een gruwel is en de andere moord een weldaad.
Het verstrijken van de tijd en het al of niet bezig geweest zijn met nuttige zaken is tevens een filosofische bespiegeling waard.
De gedachtenspinsels van Leyland worden vaak verwoord door de in cursief afgedrukte brieven die door Leyland o.a. aan zijn overleden vrouw worden geschreven.
De titel van boek heeft betrekking op het probleem dat de taal eigenlijk niet rijk genoeg is om alle gedifferentieerde betekenissen van maatschappelijke activiteiten te omschrijven.
Wat mij betreft moeten de concrete gedragingen van mensen in het boek niet al te letterlijk worden geïnterpreteerd.
Daarvoor worden er veel te eenvoudig vriendschappen gesloten. Er wordt ook wel erg gemakkelijk en vaak tussen Londen en Triëste gereisd.
Ook geld speelt voor Leyland geen rol meer, getuige het feit dat hij voor vriend Kenneth Burke diens huurwoning koopt en vervolgens weer om niet aan hem verhuurt.
Na op de helft van het boek te zijn aangekomen, op blz 220, begon ik me af te vragen waarom ik me zo buitengewoon in de wereld van uitgevers, schrijvers en vertalers zou moeten interesseren. In wezen gaat het echter meer om de maatschappelijke discussies over diverse onderwerpen, al zou ik die toch wel een beperkte rol willen toekennen.
Aan het einde van het boek heeft Leyland het plan opgevat om zelf een boek te gaan schrijven. Dat is wel een leuke vondst omdat hiermee een stuk boekenwerkelijkheid binnen het boek van Pascal Mercier wordt aangebracht.
Om nog een korte conclusie aan het boek te verbinden zou ik zeggen dat het mooi en goed leesbaar is. De stijl van het boek is me bevallen. Inhoudelijk komen veel beschreven relaties echter nogal geïdealiseerd over. Leyland komt te kapitaalkrachtig over en speelt overdreven vaak de rol van idealistische geldverstrekker.
Enerzijds geweldige vrienden en relaties waar alles voor gedaan wordt. Anderzijds het overdreven demoniseren van de gezondheidszorg en het justitiële apparaat. Zo simpel zit de maatschappij niet in elkaar.
De balans tussen het opgang houden van een verhaal door vele personen en situaties te beschrijven versus de filosofische gedachten over maatschappelijke problemen had beter kunnen zijn.