Lezersrecensie
Een opportunistische familie
Het boek beschrijft de geschiedenis van een Duitse adellijke familie gedurende de 20e eeuw. Tegen de achtergrond van dit verhaal wordt op overtuigende wijze de ontwikkeling van de Duitse politieke situatie na 1933 behandeld. Deze ontwikkeling is inmiddels overvloedig onderzocht en alom bekend via boeken en documentaires. Het mooie van dit boek is dat het een poging is geweest om dit vanuit het perspectief van een Duitse familie te beschrijven. Deze beschrijving is mogelijk gemaakt door de bestudering van talloze brieven die nog achterhaald konden worden door Bas von Benda-Beckman.
Bas is de kleinzoon van Franz von Benda(1904-1942). De generatie van Franz von Benda is nu juist de generatie geweest, die ten volle deelgenoot was van alle politieke en economische ontwikkelingen tussen 1933 en 1945.
Veel neven en nichten spelen een belangrijke rol, vanwege hun bewaard gebleven brieven.
Het is logisch dat de personen met de meeste nagelaten brieven in het boek ook de meeste aandacht krijgen.
Interessant is dat generatiegenoot Luise von Benda (1905-1998) een liefdesrelatie had met Alfred Jodl, een belangrijke handlanger van de Führer. Zij is zelfs in 1945 met Alfred Jodl in het huwelijk getreden.
Vanwege de grote medeplichtigheid van Alfred Jodl bij het plegen van de nazistische misdaden is hij in Neurenberg tot de dood veroordeeld.
Op treffende wijze blijkt uit het boek hoe je op relatief comfortabele wijze een verschrikkelijke periode in de geschiedenis van je land toch weet door te komen. De ingrediënten daarvoor zijn dat je uit een gegoede familie moet komen, wat geschikte relaties hebt en in dit geval geen druppel Joods bloed in de aderen moet hebben.
Bemoei je niet te veel met politiek en kies vooral voor kansen die voor jezelf het beste uitkomen. Het is schrijnend om te ervaren hoe met name vrouwen als Luise en Tini alle mogelijkheden hebben om comfortabele banen bij de overheid te krijgen en daardoor op veel plaatsen in relatieve welvaart kunnen leven.
Werken in Berlijn en Rome, vakantie vieren in Parijs, skiën in Garmisch Partenkirchen, bergbeklimmen in Zuid-Duitsland, de verschrikkingen van de 2e wereldoorlog gaan geruisloos aan hen voorbij.
De in het boek afgedrukte foto's van een uitstapje naar het Gardameer (1943) en een fazantenjacht in Frankrijk (1940) maken een ontluisterende indruk, als je beseft in wat voor gruwelijke situatie miljoenen mensen, met name Joden, op datzelfde moment moesten leven ten gevolge van maatregelen van dezelfde overheid waar je zelf deel van uitmaakt.
Bas von Benda-Beckman heeft op objectieve wijze en door enorm veel onderzoek een prachtige familiegeschiedenis geschreven.
Het is niet een representatieve geschiedenis voor veel toenmalige Duitse gezinnen, daarvoor zijn deze familieleden te veel gezegend met een aristocratische afkomst en het feit dat ze zo geweldig "arisch" zijn.
Ik ben er niet in geslaagd om veel sympathie te krijgen voor de beschreven familieleden.
Met name de vrouwen munten uit door opportunisme en egocentriciteit, al moet ik er bij zeggen dat dit beeld voornamelijk uit de briefwisselingen ontstaat en dus onvolledig is.
Van de beschreven broers en neven kun je tenminste nog zeggen dat ze voor het vaderland hun leven in de waagschaal hebben gelegd en een enkele keer ook hebben gegeven.
In eerste instantie was ik van plan om de periode 1945-2023 over te slaan, maar ik heb het boek uiteindelijk toch volledig gelezen.
De beschrijving van het Neurenberg proces en de gedragingen van de diverse familieleden zijn ook hier indringend beschreven.
Interessant is de notie dat de nazi-criminelen zich probeerden te verschonen van hun oorlogsmisdaden door de geallieerden ook van oorlogsmisdaden te beschuldigen.
Het beeld dat in het laatste deel naar voren komt, is dat de meeste nazikopstukken zich voordeden als slachtoffer en deden alsof ze zich niet anders konden gedragen dan de bevelen van Hitler op te volgen.
Een zeer kwade genius blijkt nog steeds Luise te zijn, een vrouw die tot haar dood in 1998, op fanatieke wijze alle juridische mogelijkheden probeerde te benutten om de misdaden van de hooggeplaatste nazi's te vergoeilijken.
De uitgebreide bronvermelding van 50 bladzijden maken het boek compleet.
Bas is de kleinzoon van Franz von Benda(1904-1942). De generatie van Franz von Benda is nu juist de generatie geweest, die ten volle deelgenoot was van alle politieke en economische ontwikkelingen tussen 1933 en 1945.
Veel neven en nichten spelen een belangrijke rol, vanwege hun bewaard gebleven brieven.
Het is logisch dat de personen met de meeste nagelaten brieven in het boek ook de meeste aandacht krijgen.
Interessant is dat generatiegenoot Luise von Benda (1905-1998) een liefdesrelatie had met Alfred Jodl, een belangrijke handlanger van de Führer. Zij is zelfs in 1945 met Alfred Jodl in het huwelijk getreden.
Vanwege de grote medeplichtigheid van Alfred Jodl bij het plegen van de nazistische misdaden is hij in Neurenberg tot de dood veroordeeld.
Op treffende wijze blijkt uit het boek hoe je op relatief comfortabele wijze een verschrikkelijke periode in de geschiedenis van je land toch weet door te komen. De ingrediënten daarvoor zijn dat je uit een gegoede familie moet komen, wat geschikte relaties hebt en in dit geval geen druppel Joods bloed in de aderen moet hebben.
Bemoei je niet te veel met politiek en kies vooral voor kansen die voor jezelf het beste uitkomen. Het is schrijnend om te ervaren hoe met name vrouwen als Luise en Tini alle mogelijkheden hebben om comfortabele banen bij de overheid te krijgen en daardoor op veel plaatsen in relatieve welvaart kunnen leven.
Werken in Berlijn en Rome, vakantie vieren in Parijs, skiën in Garmisch Partenkirchen, bergbeklimmen in Zuid-Duitsland, de verschrikkingen van de 2e wereldoorlog gaan geruisloos aan hen voorbij.
De in het boek afgedrukte foto's van een uitstapje naar het Gardameer (1943) en een fazantenjacht in Frankrijk (1940) maken een ontluisterende indruk, als je beseft in wat voor gruwelijke situatie miljoenen mensen, met name Joden, op datzelfde moment moesten leven ten gevolge van maatregelen van dezelfde overheid waar je zelf deel van uitmaakt.
Bas von Benda-Beckman heeft op objectieve wijze en door enorm veel onderzoek een prachtige familiegeschiedenis geschreven.
Het is niet een representatieve geschiedenis voor veel toenmalige Duitse gezinnen, daarvoor zijn deze familieleden te veel gezegend met een aristocratische afkomst en het feit dat ze zo geweldig "arisch" zijn.
Ik ben er niet in geslaagd om veel sympathie te krijgen voor de beschreven familieleden.
Met name de vrouwen munten uit door opportunisme en egocentriciteit, al moet ik er bij zeggen dat dit beeld voornamelijk uit de briefwisselingen ontstaat en dus onvolledig is.
Van de beschreven broers en neven kun je tenminste nog zeggen dat ze voor het vaderland hun leven in de waagschaal hebben gelegd en een enkele keer ook hebben gegeven.
In eerste instantie was ik van plan om de periode 1945-2023 over te slaan, maar ik heb het boek uiteindelijk toch volledig gelezen.
De beschrijving van het Neurenberg proces en de gedragingen van de diverse familieleden zijn ook hier indringend beschreven.
Interessant is de notie dat de nazi-criminelen zich probeerden te verschonen van hun oorlogsmisdaden door de geallieerden ook van oorlogsmisdaden te beschuldigen.
Het beeld dat in het laatste deel naar voren komt, is dat de meeste nazikopstukken zich voordeden als slachtoffer en deden alsof ze zich niet anders konden gedragen dan de bevelen van Hitler op te volgen.
Een zeer kwade genius blijkt nog steeds Luise te zijn, een vrouw die tot haar dood in 1998, op fanatieke wijze alle juridische mogelijkheden probeerde te benutten om de misdaden van de hooggeplaatste nazi's te vergoeilijken.
De uitgebreide bronvermelding van 50 bladzijden maken het boek compleet.
1
1
Reageer op deze recensie
