Emotioneel beladen familiegeschiedenis

Een indrukwekkend verhaal over de geschiedenis van een Joods gezin dat aanvangt bij pater familias Moses Brücker, geboren eind 19e eeuw in Roemenië. Moses groeit op tot een begaafde kleermaker en slaat zijn vleugels al op jonge leeftijd uit naar west-Europa, met name Parijs. Door het uitbreken van de eerste wereldoorlog vlucht hij van Frankrijk naar België, maar als dat ook niet veilig is, reist hij door naar het neutrale Nederland. Niet alleen door de kwaliteit van de door hem gemaakte kleding maar ook door creativiteit en ondernemingszin bouwt hij in Rotterdam een groot kledingbedrijf op. Hij trouwt in 1917 met de Joodse Rosetta Eijl waarmee hij in het interbellum 4 kinderen krijgt, Catharina, Izaac, Henny en Bep.
Het boek van Frank Krake belicht uitgebreid en op historisch verantwoorde wijze het leven van de gezinsleden zoals deze door de moeilijke oorlogsjaren 1940-1945 moeten zien te komen.
Alle gezinsleden krijgen te maken met de bekende concentratiekampen zoals Westerbork, Auschwitz en Theresiënstadt. Op neutrale wijze wordt door Frank Krake beschreven hoe het leven zich in deze kampen afspeelt en hoe deze kampen, elk op hun eigen verschillende wijze, georganiseerd waren.
Het boek is uitgebreid voorzien van fotografisch beeldmateriaal, hetgeen de inleefbaarheid in het lot van deze familie vergroot.
Ik heb het boek in één adem uitgelezen en kan er weinig kritiek op uitoefenen.
De schrijfstijl is prettig en gemakkelijk leesbaar. Door het gebruik van uitgebreid bronnenmateriaal kan het boek niet als een roman betiteld worden, en zal het voor het grootste deel met de werkelijkheid overeenkomen.
Dat Catharina daadwerkelijk door Eichmann zou zijn gered, klinkt natuurlijk wel interessant en is goed voor de boekverkoop als dit prominent naar voren wordt gebracht, maar is m.i. nogal dubieus en onbewezen. Dat herinneringen van mensen na vele jaren vervormd worden is een algemeen bekend verschijsel.
Maar ja, de teksten van voor- en achterkanten van boeken worden nu eenmaal met grote inbreng van uitgevers bedacht en dienen een groot commercieel belang.
Tijdens het lezen kreeg ik af en toe associaties met het boek van Roxane van Iperen, "'t Hooge Nest", een boek dat gaat over de opvang van Joodse onderduikers in een villa in 't Gooi.
In het boek van Frank Krake wordt op indringende wijze duidelijk gemaakt hoe door kleine al of niet toevallige handelingen en doorzettingsvermogen het verschil tussen overleven en sterven wordt bepaald. Maar ook het adagium van Moses dat het "eerst en vooral gaat om het belang van jezelf en je kinderen" wordt duidelijk kenbaar gemaakt.
Het optreden als Joodse cabaretgroep in Westerbork voor een publiek van nazi-aanhangers en SS-ers is geen bijzonder voorbeeld van een dergelijk adagium, want dat heeft zich overal tijdens de holocaust voorgedaan. Wat zou je zelf doen om je overlevingskansen te vergroten ?
Bijzonder vond ik wel dat alle 4 kinderen de oorlog hebben overleefd en dat ook het in Westerbork geboren zoontje van Catharina, Clarence, een hoge leeftijd heeft bereikt.
Regelmatig moest ik me tijdens het lezen van het boek toch wel realiseren hoe uitzonderlijk vele situaties waren, want voor miljoenen Joden zag het lot er toch wel anders uit.
De slimme truc van Moses om zich Maurits te laten noemen en zich met veel geduld en hulp van diverse instanties (advocaten, Roemeense consulaat) tot Ariër te laten verklaren heeft bijgedragen aan de overlevingskansen van de kinderen.