Renia Spiegel, een Joods pubermeisje tijdens de WOII

Renia Spiegel, een Joodse puber die opgroeit in Polen. Het is 1939 en ook in Polen breek de Tweede Wereldoorlog uit. Renia houdt een dagboek bij en schrijft over dingen van alledag. Haar eerste liefde Zygmunt, haar vele vrienden en vriendinnen op school en haar moeder die ze vreselijk mist. Helaas komt er in 1942 een einde aan Renia haar leven wanneer ze door drie kogels wordt neergeschoten. Dit zijn ook de laatste woorden die Zygmunt in Renia haar dagboek schrijft: ‘Drie schoten! Het enige wat ik kan horen, zijn schoten, schoten… schoten’.

Zeventig jaar later wordt Renia Spiegel haar dagboek herontdekt. Zygmunt, overlever van Auschwitz, neemt het dagboek persoonlijk mee naar Amerika waar de moeder en zus van Renia wonen. Zij willen echter niet herinnerd worden aan de vreselijke periode van oorlog en bewaren het dagboek in een kluis waar het jaren later herontdekt wordt.

‘We zijn allemaal nog ongedeerd. Wij allemaal, mijn vrienden, mijn familie. En vandaag wil ik met je spreken als iemand die nog vrij is. Vandaag ben ik nog als ieder ander… Vanaf morgen moet ik net als de andere Joden een witte armband dragen. Voor jou zal ik altijd dezelfde Renia zijn, een vriendin, maar voor anderen zal ik iemand worden die minderwaardig is, ik zal iemand worden die een witte armband met een blauwe ster draagt. Ik zal een Jodin zijn’.

In eerste instantie verwacht je met Het dagboek van Renia Spiegel een vergelijkbaar dagboek te gaan lezen als dat Anne Frank schreef tijdens haar onderduiking in het Achterhuis. De tekst op de voorkant ‘Het herontdekte dagboek van een Joods meisje in het getto van Warschau’ geeft ook dit vermoeden. Het dagboek van Anne Frank en Renia Spiegel zijn echter niet met elkaar te vergelijken en dat zorgt er waarschijnlijk ook voor dat het dagboek van Renia tegenvalt. Renia leeft een redelijk ‘vrij’ leven in Polen, dat in tegenstelling tot Anne die ondergedoken zat in het Achterhuis. Daarnaast gaan alleen de laatste vijftig bladzijden over wat Renia meemaakt in het getto. De afloop in het getto is natuurlijk verschrikkelijk. Daarnaast verwacht je in Het dagboek van Renia Spiegel veel te lezen over hoe het leven haar vergaat tijdens de Tweede Wereldoorlog. De voortdurende angst die er heerst bijvoorbeeld. Dit komt niet echt naar voren in Renia haar dagboek. Ze schrijft voornamelijk over alledaagse dingen zoals haar eerste liefde Zygmunt en haar vele vriend(inn)en. Maar aan de andere kant, Renia heeft haar dagboek waarschijnlijk nooit geschreven om het later als boek uit te geven. Je leest haar hersenspinsels en emoties/ gevoelens die bij een pubermeisje van zestien jaar op de voorgrond staan.

Daarnaast leest Het dagboek van Renia Spiegel niet makkelijk weg. Veel stukken van het dagboek zijn warrig en gehaast geschreven. Renia geeft veel vriend(inn)en op school een bijnaam, waardoor het moeilijk te volgen is over wie ze het heeft. Tevens schrijft Renia erg van de hak op de tak. Een echte verhaallijn is er niet, maar ik denk ook niet dat je dat mag verwachten in een dagboek.

Daarnaast bestaan grote delen van het boek uit gedichten. Renia Spiegel won vele prijzen op haar school met de gedichten die ze schreef. Niet alleen in haar dagboek schrijft ze gedichten ook voor vrienden en vriendinnen. De onvolwassen stukken tekst in haar dagboek staan in groot contrast met de volwassenheid die in de poëzie naar voren komt.

‘Wat is romantiek?
Het is een paard dat over de steppen galoppeert
Een wolk hoog in de lucht die volgt
Die soepel voortglijdt, in dieprode gloed gehuld
En een gouden schemering over de witten zwaan werpt
Het is een minnaar aan de rand van een diep ravijn
Die van grote hoogte langs een touw omlaagglijdt
Met een bos rode rozen in zijn handen geklemd’

Het dagboek van Renia Spiegel is zoals je eigenlijk van een dagboek mag verwachten en moet zeker niet vergeleken worden met het dagboek van Anne Frank. Wanneer je met deze mindset het dagboek gaat lezen, kan het niet tegenvallen. Een dagboek is er niet om gelezen te worden, maar om gedachten en gevoelens in op te schrijven. Deze gaan soms van links naar rechts en springen dan ook regelmatig van de hak op de tak. Je weet hoe Renia Spiegel haar leven afloopt, hartverscheurend, Renia wist dat niet…