Indrukwekkend verhaal over intergenerationeel trauma

Aya Sabi (1995) is schrijver en columnist. In 2017 verscheen haar verhalenbundel ‘Verkruimeld land’ en werd meteen genomineerd voor de LangZullenWeLezen-trofee en de Opzij Literatuurprijs. ‘Half leven’ is haar debuutroman.

‘Half leven’ is het verhaal van drie generaties vrouwen. Grootmoeder Fatna, haar dochter en kleindochter Shams. We leren als eerste Fatna kennen wanneer ze nog een meisje is van 16 jaar in het Marokko van 1955. Weggelopen uit een huwelijk wordt ze opgevangen door een vrouw die meerdere meisjes zoals Fatna opvangt. Wat er precies gebeurd is, vertelt Fatna niet, maar dat het iets groots is, is voor de lezer wel duidelijk. Het lukt de schrijver op deze manier een mooie spanningsboog te creëren die doorloopt tot dat het verhaal van Fatna helemaal, in retrospectief, verteld is. Pas op het eind van haar verhaal wordt duidelijk wat er met Fatna gebeurd is. De tweede verhaallijn is het verhaal van de (naamloze) dochter van Fatna. Inmiddels aangekomen in Nederland als arbeidsmigranten, leren wij haar verhaal kennen door de brieven die ze schrijft aan haar geliefde die in Marokko is achtergebleven. Ook haar leven loopt anders dan ze had gehoopt en het wordt langzaam duidelijk dat hoe de trauma’s van haar moeder Fatna doorspelen in het leven van de dochter. Dan is er ook nog een derde verhaallijn, het verhaal van de kleindochter Shams. Derde generatie, maar in Nederland geboren en hoogopgeleid. Zij probeert door middel van de door haar geschreven essays over geschiedenis, politiek en het leven van haar familie een verklaring te vinden voor de invloed die dit heeft op haar eigen leven. Door het verhaal in essay vorm te schrijven leer je als lezer Shams het minst goed kennen, haar verhaal blijft wat afstandelijk, maar laat wel degelijk zien dat ook zij beïnvloed is door het verleden van haar oma.

Hoewel het in het begin de afwisselingen tussen de verhalen van de drie vrouwen en de tijden waarin het speelt even wennen is, lukt het Sabi de drie verhaallijnen op een mooie manier met elkaar te verweven. Haar schrijfstijl leest over het algemeen vlot en is bij vlagen poëtisch te noemen. Zeker het verhaal dat door Fatna wordt verteld spreekt tot de verbeelding. Naast het moeder-dochter thema komen er nog een aantal thema’s aanbod zoals migratieproblematiek en de positie van de vrouw. Tussen dit alles door maak je ook nog kennis met een stukje geschiedenis en cultuur van Marokko.

Met ‘Half leven’ heeft Aya Sabi een indrukwekkend verhaal geschreven over drie generaties vrouwen en op welke manier trauma van invloed kan zijn op volgende generaties.