Op zoek naar het fundament van het leven

Joy is de debuutroman van Jules Hoenderop (1973) en kan gezien worden als een psychologische roman. Het grote thema in Joy is spiritualiteit in een liefdesrelatie. Frank is eenendertig jaar en architect van beroep. Hij staat met twee benen op de grond. De dertigjarige Susan is spiritueel van aard. Ze heeft een reïncarnatiesessie gehad en daarin antwoorden op haar levensvragen gekregen. Toen ze Frank voor het eerst ontmoette viel ze als een blok voor hem: “Ik voelde een intense connectie.” Frank: “Voor haar is vast komen te staan dat we tweelingzielen zijn, wat dat ook precies mag betekenen. Als architect word ik geacht me kritischer op te stellen.” Hij nodigt Susan uit om tijdens de vakantie hem wat te vertellen over haar ervaringen bij de reïncarnatiesessie.

Urbex

Frank heeft als hobby de Urbex fotografie. Urbex staat voor Urban Exploring. De fotograaf fotografeert daarbij in verlaten gebouwen. De cover verwijst daarnaar. Frank wil Susan naakt fotograferen in de Villa de Vecchi in Cortenova in de buurt van het Comomeer. Het was ooit een van de luisterrijkste plaatsen in Italië, maar staat bekend als het huis met de meeste spoken. De legende over de moord die er plaatsvond, het pianospel dat je buiten hoort, maken het tot een huiveringwekkende plek. Is er meer tussen hemel en aarde dan wij weten? Er vonden zelfs obscure rituelen plaats. Frank wil de schoonheid van Susan laten contrasteren met het vergane verleden én de schoonheid van Susan en de architectonische schoonheid van het gebouw laten versmelten. Een prachtig beeld dat de lading van de roman weergeeft. “Susan voelt iets zwaars in het pand, iets beklemmends. Iemand die doodstil naar ons kijkt.” En dan worden ze betrapt door een groep mensen, onder leiding van Alessandro allemaal in smetteloos wit gekleed. Er gaat dreiging van hen uit. Hij nodigt hen uit bij hem langs te komen in Venetië en hoewel Frank dat niet wil, zwicht hij voor Susan.

Susan vertelt over haar therapiesessie: het is alsof je loskomt van de aarde en door de ruimte zweeft als energie. “Daar zag ik jou; we draaiden achtjes om elkaar heen om vervolgens samen te smelten tot één bol energie.” Éen ziel in twee lichamen. Frank dwingt zich in de belevingswereld van Susan te verplaatsen en daardoor ziet hij steeds beter wat echt belangrijk in het leven is.

Alessandro blijkt een kunsthistoricus te zijn en zijn vrouw Angelina is werkzaam als hypno- en reïncarnatietherapeute. Ze wonen in een huis in Venetië. Daar leert Frank open te staan voor dingen die hij niet kan verklaren. De liefde voor Susan krijgt verdieping. En als ze dan een dochter krijgen, het resultaat van de versmelting met elkaar, krijgt die de naam Joy (= Vreugde). Maar Joy toont nog iets anders en daardoor is Frank ervan overtuigd dat Susan en hij ‘tweelingzielen’ zijn. Ze worden mentaal, fysiek en emotioneel één.

Ik-perspectief

De roman wordt vanuit het ik-perspectief van Frank verteld. Dat geeft Hoenderop de mogelijkheid om de geestelijke en ook spirituele ontwikkeling van Frank van binnenuit te beschrijven. Je bevindt je als het ware in het hoofd van Frank, voelt en denkt met hem mee. De nuchtere en sceptische kijk van Frank verandert als hij met ervaringen wordt geconfronteerd wordt die hij niet kan verklaren. Hij wordt nieuwsgierig. Bovendien kan de auteur de zoektocht van Frank verder inkleuren. Vanuit zijn nieuwsgierigheid gaat hij op zoek naar verklaringen, verdieping, theoretisch kader. Op belangrijke momenten kiest Frank altijd voor de liefde die hij voor Susan voelt.

Intimiteit, levensvragen, hoe sterk kan liefde zijn, is de dood het einde of kun je reïncarneren, de zoektocht innerlijke zelf, het rekening houden met elkaar, zingeving en het zoeken naar balans zijn aspecten die in de hele roman voorkomen. In de roman gaat het vooral om het vertrouwen hebben in elkaar in een relatie. Hoenderop noemt Susan en Frank niet voor niets tweelingzielen.

Het kan scherper

Het taalgebruik kan hier en daar wat scherper. “Ik merkte dat ze in het gevoel zakte” is een vreemde zin. Aan de andere kant zijn er mooi filosofische uitspraken en prachtige zinnen als “tranen zijn het smeltende ijs van de ziel” en over Joy: “Vijf jaar geleden maakt ze mij vader en nu dartelt ze volkomen vanzelfsprekend door tijd en ruimten.”

Feiten/wetenswaardigheden verrijken de setting van het verhaal en hebben vaak een duidelijke functie. Frank en Susan zijn immers op vakantie. Café Florian aan het San Marcoplein in Venetië bijvoorbeeld, het enige café waar vrouwen toegelaten werden, waar Casanova thuis was en waar courtisanes actief waren. Daar tegenover staat de zoektocht naar echte liefde als het gaat om de mythes van Untersberg waar ‘tijdafwijkingen’ manifest zijn. Op enkele plaatsen gaat op die berg de tijd sneller of langzamer dan normaal en zouden er contacten met tijdreizigers uit een andere dimensie zijn. Frank klimt die berg op samen met Eros (deze naam is niet toevallig gekozen), de zoon van Alessandro en Angelina: een beklimming van de berg op zoek naar de vraag wat echte liefde is; geen gemakkelijke tocht. Soms wordt het wat te veel en haalt het de vaart uit het verhaal. Ik moet hierbij denken aan de theoretische verhandelingen over kwantumtheorie, zielsverhuizing.

Een spirituele roman helpt je om gebeurtenissen in een breder perspectief te plaatsen. Je maakt als het ware een geestelijke reis door het verhaal. Je wordt je bewust van wat echt belangrijk in het leven is: liefde. Niet voor niets worden Susan en Frank gelukkiger dan ze ooit waren. Joy is een debuut dat tot nadenken stemt.