Vergane glorie

In mijn jongere jaren als middelbare scholier en student genoot ik regelmatig van de toenmalige cabaretiers: Wim Kan, Henk Elsink, Seth Gaikema, en dus ook Paul van Vliet. Ik genoot van zijn bekende typetjes als Majoor Kees, Bram van de commune, en vooral De Boer (dat zijn leuke dingen voor de mens).

Ik was dan ook blij verrast toen een familielid die zich dit herinnerde, met het boekje Heimwee naar morgen aan kwam zetten. Benieuwd naar 'heimwee' begon ik er aan, maar helaas bleek dit een deceptie. Het is een boekje met korte verhaaltjes waarin Paul van Vliet terugblikt op zijn leven; daarbij komen verhalen uit het theaterleven voorbij, maar ook verhalen die daar niets mee te maken hebben, zoals 'Solex' of 'Een mannetje'. Maar in tegenstelling tot vroeger, konden de verhalen vrijwel nergens zelfs maar een glimlach op mijn gezicht toveren (wellicht met uitzondering van het heerlijk melige verhaal 'Hoogeveen'). Het zijn de verhalen zoals elke opa of oma ze kan vertellen, met herinneringen van vroeger, maar die tegelijk ook niet meer zijn dan dat, een herinnering. Jammer, want van sommige verhalen zou best meer te maken zijn geweest. Neem het verhaal Marie Louise, bedoeld als een 'eerbetoon' of kennismaking met de dochter die hij nooit gehad heeft. Een wat melancholiek verhaal (zoals de meeste andere verhalen ook) waarin hij op zeker moment een fictief gesprek met die niet-bestaande dochter heeft. Na een paar zinnen loopt het gesprek dood met de vraag: "Wat heb jij mij eigenlijk te bieden als vader?" Beste een spannende gedachte, maar hij komt niet verder dan wat hij zelf al als clichés bestempelt: liefde, bescherming, veiligheid, en geld als ze in de knel komt. Einde gesprek.

In het voorwoord beschrijft Paul van Vliet dat hij ooit aan een autobiografie begonnen is, maar die uiteindelijk heeft verscheurd en weggegooid. "Na een paar weken kreeg ik genoeg van mijn verleden. Het herkauwen van de oude koek ging mij tegenstaan." Maar feitelijk is wat hij nu in Heimwee naar morgen doet, niet meer dan dat, het herkauwen van oude koek. Mooie herinneringen misschien voor hemzelf of voor wie hem persoonlijk gekend hebben, maar voor mij vooral een toonbeeld van vergane glorie.