Slachtoffers van de revolutie in verschillende alternatieve universa

Disclaimer: Ik heb Max Moragie een keer gesproken op de terdoopbestelling van Ganymedes 19. Toen kocht ik ook dit boekje bij de uitgever en liet het door hem signeren. We zijn regelmatig verschenen in dezelfde uitgaves van het jaarboek Ganymedes.

9+ Stichting Fantastische Vertellingen doet fantastisch werk (pun intended). De stichting is opgericht om (zonder winstoogmerk) werk in het fantastische genre uit te brengen dat de makers niet op een andere, commerciële manier uitgebracht krijgen. Denk aan romans die van verschillende genres gebruik maken, experimentele korte verhalen en combinaties van beeld en tekst. Werken voor de echte liefhebbers van het fantastische genre. Dat iets niet commercieel interessant zou zijn zegt echter niets over de kwaliteit ervan. Andersom natuurlijk ook niet. Maar bij een uitgave van de Stichting weet je in elk geval dat de makers buiten de gebaande paden hebben willen treden en iets interessants wilden maken. Als ik mopper dat ik van Nederlandse auteurs nog steeds vooral Tolkien-klonen zie en fantasy in middeleeuws aandoende werelden, moet ik weer even in de reeks 'vreemde boekjes' duiken en ben ik weer verzekerd dat ook Nederlandstalige schrijvers originele, goed geschreven fantastische literatuur kunnen leveren.
Een goed voorbeeld van een pareltje in het fantastische genre, dat desalniettemin waarschijnlijk door geen reguliere uitgever zou zijn opgepakt, is onderhavig werk van Max Moragie. Het is een van de betere Nederlandstalige werken die ik de laatste tijd heb gelezen. Je kunt deze bundel zien als een 'mozaïek-roman'. De vijf verhalen spelen zich af in verschillende tijdlijnen, alternatieve universa zou je kunnen zeggen, maar in alle verhalen staat dezelfde villa in Brasschaat vlak bij Antwerpen centraal. Ook komen verschillende karakters in de verhalen terug, als het ware in vermomming. Het openingsverhaal lijkt zich in onze wereld af te spelen, maar dat is schijn. De makelaar die het huis probeert te verkopen vraagt zich af: “Bestonden er andere universa, subtiel verschillend van dit? Was er ook een plek waar ik als eigenaar van deze villa in de tuin stond? Als tuinman? Waar ik als soldaat de bewoners hardhandig uit hun huis verdreef? Als brandweerman een kind redde dat op de eerste verdieping in de rook dreigde te verstikken?” Het volgende verhaal 'De aangetasten' speelt zich af in een wereld waarin Napoleon als keizer aan de macht is gebleven. De vrouw des huizes is zwanger maar vreest dat haar kind ziek geboren zal worden, want er doet een mysterieuze ziekte de ronde. Dit verhaal wist heel erg goed de sfeer te treffen. De dialogen zijn overtuigend en ik geloofde in de beschreven wereld. Dat geldt ook voor het volgende verhaal 'Addergebroed', dat zich afspeelt ten tijde van de tweede wereldoorlog. Een verhaal verteld uit drie gezichtspunten, heel mooi opgebouwd. Ook hier weer met een fantastisch beschreven sfeer waar je de dreiging met elke pagina groter voelt worden. En geloofwaardige karakters. Een indringend einde ook. Het hoogtepunt van de bundel. 'De medeplichtigen' neemt de lezer mee naar een wereld waarin na de Tweede Wereldoorlog de russen België hebben bevrijd. Een regeringsfunctionaris dreigt het slachtoffer te worden van politieke spelletjes. Het laatste verhaal 'Revolutielijers' speelt zich af in de jaren '60 waar een nieuw pilletje de ronde doet ... Dat had een heel andere sfeer dan de voorgaande verhalen, maar was opnieuw goed geschreven.
Ik noemde al dat Moragie heel goed de sfeer van verschillende momenten uit de (alternatieve) geschiedenis kan oproepen. Dat deed hij in de laatste editie van Ganymedes ook al in zijn verhaal 'De ontkroning'. Een waar talent van hem. In deze verhalen lijkt hij zich te focussen op revoluties. Revoluties die beogen de wereld te veranderen en een betere plek te maken, maar die vooral slachtoffers lijken achter te laten. Wat zegt men ook alweer? De revolutie eet haar eigen kinderen op. In het eerste geval is het de Franse revolutie, die een stilstaande wereld heeft achtergelaten. En stilstand is achteruitgang. In het tweede verhaal is het de opkomst van het fascisme. In de versie van Moragie heeft dat de hele wereld in zijn macht, tot Engeland en de V.S. aan toe. Hier wordt een vreemde bevolkingsgroep tot vijand gemaakt en uitgeroeid. In 'De medeplichtigen' ontsnappen zelfs de partijfunctionarissen zelf niet - het systeem moet mensen ten voorbeeld stellen om te blijven functioneren. Het laatste verhaal gaat over de revolutionaire tijd van de jaren '60, onder andere de seksuele revolutie. Dat lijkt een stuk minder deprimerend, maar ook hier blijken mensen uiteindelijk gebruikt te worden door machten van buiten (de makers van de pillen) die ze uiteindelijk aan hun lot overlaten.
Stof tot nadenken dus. Maar in elk geval een absolute aanrader voor liefhebbers van speculatieve literatuur en met name het genre 'alternatieve geschiedenis'.