“Duits is een rottaal?” “Zeg dat dan nooit weer. Niet waar ik bij ben, maar ook niet als ik het niet kan horen. Taal heeft geen schuld.” Blz. 41.

“Absteigen!” “Ausweis, bitte.” Het zweet breekt Ward uit. Onder zijn bloes zit een dikke envelop met geheime papieren. Zou de bobbel zichtbaar zijn? Met trillende handen maakt hij de riempjes van zijn fietstassen los en toont de soldaat de lege inhoud. Maar de onderofficier is nog niet tevreden en vraagt hem zijn jas open te doen en zijn zakken te legen.
Opeens klinkt er geschreeuw achter hem. Een paard en wagen wordt aangehouden. Niemand let er meer op hem. Gauw maakt Ward zich uit de voeten.
Dat zijn broer Henk hem heeft gevraagd om te helpen bij de verspreiding van illegale krantjes maakte hem trots. Een andere koerier was er al mee gestopt, omdat het te gevaarlijk was. Maar na de controle van de soldaten durft Ward niet meer alleen. Maar dit toegeven aan zijn broer wil hij ook niet doen. Wat als hij nu eens Minke vraagt om met hem mee te fietsen? Minke is een meisje uit zijn klas. Maar is het wel slim om Minke te betrekken bij zijn geheime tochten?

“Warum hast du Angst, Ward?” Blz. 54.

“Gevaarlijk geheim” is een spannend jeugdboek dat zich afspeelt in 1942 tijdens de oorlogsjaren, in en rond Apeldoorn. Dit verhaal laat zien dat niet alleen volwassenen betrokken waren bij het ondergrondse verzet tegen de Duitsers, maar ook middelbare scholieren. Kinderen en jongeren vielen minder op en konden daardoor een belangrijke rol spelen bij het rondbrengen van illegale kranten, verzorgen van onderduikers of het verbergen van joodse kinderen.

“Duits is een rottaal?” “Zeg dat dan nooit weer. Niet waar ik bij ben, maar ook niet als ik het niet kan horen. Taal heeft geen schuld.” Blz. 41.

Jan Heerze werd na een studie Nederlands leraar in dit vak op een middelbare school in Apeldoorn. Na zijn pensioen deed hij onderzoek naar vergeten gebeurtenissen en personen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De gebeurtenissen in Gevaarlijk geheim liggen dicht bij de werkelijkheid. Sommige zijn echt gebeurd, zoals de deportatie vanuit het Apeldoornsche Bosch. Sommige personages zijn verzonnen, maar hun leven leek erg op dat van mensen die echt hebben bestaan.

Dit merk je tijdens het lezen. Het verhaal is zo echt opgeschreven, dat je je heel goed kunt voorstellen wat Ward en Minke en de anderen uit het boek hebben meegemaakt.
Het is een heel spannend verhaal geworden. Je wilt blijven doorlezen om erachter te komen wat er met iedereen gebeurt.

Het verhaal is in drie delen verdeeld. Het maakt geen tijdssprong, je kunt gewoon in de tijdslijn door blijven lezen. Maar in deel 2 en 3 voel je wel heel duidelijk de dreiging toenemen en Ward veranderen.

“Mijn grootmoeder zei altijd: “Als goede mensen niets doen, overwint het kwaad.” Blz. 74.

In het verhaal komen nog een aantal belangrijke personages aan bod, die een belangrijke rol hebben. Een daarvan is Roosje, zij mag zeker niet ontbreken in deze recensie.
Roosje is een klasgenootje van Ward. Maar na een nieuwe maatregel dat joodse kinderen niet meer naar school mochten, wist niemand waar ze gebleven was.
Behalve Minke. Ze weet dat ze als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch werkt op een kinderafdeling. Minke bezoekt Roosje regelmatig. Maar volgens Minke is Roosje daar niet veilig.
Wanneer Roosjes ouders worden opgepakt, haar broer is ondergedoken en haar zusje Tamar in een ander gezin is ondergebracht, beloven Minke en Ward aan Roosje om Tamar op te sporen. Maar waar moet je gaan zoeken wanneer je geen idee hebt waar ze kan zijn? En wie kun je vertrouwen en wie niet?

“Jij hebt ook gedacht dat ik een rotmof was, hè, omdat ik een Duitser ben.” Blz. 132.

Gevaarlijk geheim weet je diep te raken. Het is goed dat jongeren lezen en leren over de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Juist omdat dit verhaal op waarheid is gebaseerd, komt het aan.
Af en toe staan er vragende zinnen in de tekst. (geen gesproken vragen, maar een “losse” zin vragend geschreven.) Wanneer je het boek als ouder met je kind of op school wilt bespreken, zijn het juist deze vragende zinnen die uitnodigen tot een dieper gesprek. Het maakt, wanneer je er even bij stil blijft staan, dat je na gaat denken over de gebeurtenis.
Bijvoorbeeld op bladzijde 117 staat: “is hij nou stom geweest door het alleen te doen?” Het zijn eenvoudige vragen, passend bij het verhaal maar zonde om er snel overheen te lezen.

Het verhaal eindigt op 23 mei 1943. De oorlog zou nog bijna twee jaar duren.
Het maakt mij nieuwsgierig hoe het verder zou gaan met Ward. Wie weet schrijft Jan Heerze nog eens een vervolg? Ik hoop het!

Ik waardeer het boek op 5 sterren.