Herinneringen van een Russische journaliste aan haar vermoorde moeder

Dit boek is vanuit het Italiaans naar het Nederlands vertaald. Geen idee of de eerste versie daadwerkelijk in het Italiaans geschreven en gepubliceerd is en hoeveel er dan wellicht 'verloren is gegaan' bij vertaling op vertaling- indien er sprake is van Russische brontaal, Italiaanse en vervolgens een Nederlandse vertaling. In ieder geval was er blijkbaar haast bij om dit boek snel op de Nederlandse markt te brengen, na Poetins zoveelste oorlog in Oekraïne.
Wat de achtergrond ook is, dit is een uiterst leesbaar en waardevol boek. Het bestaat uit korte hoofdstukken, bijna blogposts, waarin Vera haar herinneringen aan haar jeugd en moeder deelt met de lezer. Een kort boek waarin ze ook beschrijft hoe de huidige oorlog van Poetin tegen Oekraïne haar en haar dochter dwongen Rusland te ontvluchten.
De auteur, Vera Politkovskaja, is namelijk journaliste en de dochter van de in het Westen bekende Russisch-Amerikaanse journaliste Anna Politkovskaja. Vera's ouders zijn journalist en Vera beschrijft wat dat betekent in een Rusland dat na een korte periode van vrijheid, langzaam terug glijdt naar een gecontroleerde staat onder een totalitair regime.
Vera beschrijft hoe haar moeder eigenlijk per toeval oorlogsverslaggeefster werd. Hoewel Anna Politkovskaja uiteindelijk werd doodgeschoten, hoort het geen verrassing te zijn, dat er eerst gif werd uitgeprobeerd. Anna Politkovskaja werd in het Westen bekend door vertalingen van haar boeken en reportages over Poetins oorlog in bijvoorbeeld Tsjetsjenië.
Eén van de dingen die Vera Politkovskaja beschrijft, is hoe haar vader en moeder haar en haar broer telkens probeerden voor te bereiden op de situatie dat één of beide ouders gearresteerd zouden worden - of erger. Het boek helpt beslist mensen in het vrije Westen bewuster te maken van wat het betekent in het Rusland van Poetin op te groeien, te moeten leven.
Uiteindelijk zorgen doodsbedreigingen van klasgenoten aan het adres van haar dochter, er voor dat Vera besluit dat er geen andere keuze is dan Poetins Rusland te ontvluchten. Er volgt nog een laatste hoofdstuk waarin beschreven wordt, hoe moeilijk het is om als gevluchte Russisch journaliste een veilig leven op te bouwen in een Westers land.
Zoals valt te verwachten, zijn sommige hoofdstukken nogal schokkend, maar is dit wel een boek dat de moeite waard is om te lezen. Het enige dat mij stoorde, was één kort hoofdstuk waarin Vera Politkovskaja Alexei Navalny een soort ordinaire, gewone blogger noemt. Of dit werkelijk haar persoonlijke mening over Navalny is, of dat hier sprake is van het effect van vertaling op vertaling weet ik niet. Vera heeft gelijk als ze schrijft dat de advocaat Navalny in eerste instantie politiek betrokken raakte bij een xenofobe partij (maar daar al snel afstand van nam) en dat hij in het Westen uitgroeide tot een van de bekendste Russische activisten, maar hem afdoen als een bijna betekenisloze blogger - mits dat haar mening is - riekt naar jaloezie van een journaliste en dochter die teleurgesteld is dat de meeste Russen haar moeder - journaliste en net als Navalny ook activist - al vergeten zijn.