Fictieve biografie van Tyl Uilenspiegel

Door zijn verhaal op te delen in secties, heen en weer te rennen over het koord tijd en het af en toe niet te nauw te nemen met historische feiten, weeft Daniel Kehlmann een boeiende maar fictieve biografie van de beroemde (en beruchte) Tyll Uilenspiegel.

Niet iedereen zal deze roman waarderen, maar ik vond het verhaal erg onderhoudend. Het start met de beschrijving van een onvergetelijke dag in een dorpje. Het dorpje is tot dan toe gespaard voor de gevolgen van een grote oorlog. Marthe, een dorpsmeisje, beschrijft hoe er plotseling een door een ezel getrokken kar opduikt. Het dorp beleeft de dag van z'n leven - die eindigt met een gevecht over schoenen. Degene die verantwoordelijk lijkt voor dat gevecht, is niemand anders dan de beroemde Tyll Uilenspiegel. Hij nodigt tot twee keer toe Marthe uit om met hem, Nele en een oude vrouw te kiezen voor een rondtrekkend bestaan. Ze weigert.

Hierop volgt sprong terug in de tijd en wordt beschreven hoe Tyll opgroeit in de buurt van een ander dorpje. Hij en zijn dorpsgenote Nele vluchten, als rampspoed de familie van Tyll uitelkaar doet vallen. Ze worden vogelvrij verklaarden en moeten rond zien te komen door kunsten te vertonen.

Tyll en Nele hebben talent, maar het is vooral Tyll die beroemd wordt. Zo beroemd, dat hij niet alleen zal optreden voor dorpelingen, maar zelfs voor leden van de aristocratie. Zelfs mensen die verantwoordelijk zijn voor, of een rol spelen in die grote oorlog (de Dertigjarige Oorlog), zullen Tyll zoeken en hem in dienst willen nemen als nar.

Een tweede verhaal, dat nauw verweven is met dat van Tyll, beschrijft de lotgevallen van Elizabeth Stuart. Zij kent een heel andere jeugd, die ook niet al te gelukkig is. Uiteindelijk trouwt ze met Frederik de Paltzgraaf van de Rijn. Wij Nederlanders kennen haar als vluchtelinge en de Winterkoningin, nadat zij en Frederik als vluchtelingen in Den Haag zijn beland. Haar echtgenote speelde een rol in de oorzaken van de Dertigjarige Oorlog en uiteindelijk is Elizabeth zijdelings betrokken bij het einde van die oorlog.

De paden van Tyll en Elizabeth kruisen elkaar, maar niet op de manier beschreven op de achterkant van het exemplaar dat ik heb gelezen. Daarnaast houdt dit boek zich ook niet altijd aan de feiten, want tja: je hebt natuurlijk te maken met een aartsmanipulator, nar en leugenaar als Tyll Uilenspiegel. Wat niet wil zeggen dat dit geen erg boeiend verhaal is.