Oneindige cirkels en nauwelijks een rode draad

John Green brak definitief door met ‘Een weeffout in onze sterren’, nadat hij eerder al veel jonge lezers aan zich had weten te binden met zijn realistische young adultboeken. ‘Schildpadden tot in het oneindige’ is zijn meest persoonlijke boek tot nu toe omdat hij voor het eerst schrijft over de stoornis waar hij zelf al heel lang mee worstelt.

Het leven van Aza Holmes wordt beheerst door haar dwangstoornis die ervoor zorgt dat haar gedachten soms in cirkels rondgaan waardoor ze niet meer helder kan denken. Het wordt steeds lastiger voor haar om hiermee om te gaan als ze samen met haar beste vriendin Daisy op zoek gaat naar de verdwenen miljardair Russel Pickett en ze verliefd wordt.

Het is niet helemaal duidelijk waar ‘Schildpadden tot in het oneindige’ precies over gaat. Het boek begint met de beloning die wordt uitgeloofd voor de tip die ervoor zorgt dat de verdwenen miljonair wordt gevonden en Aza ziet dit als een omslagpunt in haar leven. Toch verdwijnt deze zaak al snel naar de achtergrond. Na een tijdje lijkt hij zelfs helemaal vergeten, tot Green eraan denkt dat deze verhaallijn nog afgerond moet worden. De conclusie voelt dan ook gehaast en onbevredigend. De verdwijning van Picket voegt weinig toe. Hij lijkt er vooral bijgesleept om voor wat spanning te zorgen – wat niet lukt – en zodat er een vreemde relatie kan ontstaan tussen Aza en zijn zoon.
Aza en haar vriendin Daisy zijn uit op de beloning die uitgeloofd is en komen tijdens hun jacht op aanwijzingen naar Pickets verblijfplaats in contact met diens zoon Davis, een oude vriend van Aza, een rijkeluiszoontje dat op jonge leeftijd zijn moeder verloren is en dat nu zijn vader ook weg is in zijn eentje voor zijn rebelse broertje moet zorgen. Al snel krijgen Davis en Aza een soort relatie, hoewel dat nooit als dusdanig benoemd wordt en ze niet erg verliefd lijken. Als hun relatie zich verdiept merkt Aza dat haar dwanggedachtes de normale dingen die vriendjes en vriendinnetjes doen in de weg staan, iets wat ze eigenlijk van tevoren wel wist omdat ze in een fase zit waarin ze er weer veel last van heeft. Het is dan ook een raadsel waarom ze dit dan toch opzoekt. Hoewel het zeker interessant is om te zien hoe haar stoornis dit aspect van haar leven beïnvloedt, blijft het erg eenzijdig. Het is steeds hetzelfde probleem.

Aza’s dwanggedachten zijn erg irritant en vergezocht. Helemaal goed, want het was ongetwijfeld Greens bedoeling om te laten zien dat deze zo heftig en oncontroleerbaar zijn dat Aza er zelf ook moe van wordt en daar slaagt hij uitstekend in, zonder dat het ergens overdreven autobiografisch lijkt. Gelukkig wordt Aza volledig geaccepteerd door Davis, Daisy en iedereen in haar omgeving. Er is niets waar echt uit blijkt dat ze het lastig vinden om met haar om te gaan, afgezien van één onthulling die afgedaan wordt als iets kleins en de vanzelfsprekende zorgen die een moeder heeft om het welzijn van haar kind.

Dat we weinig te weten komen van de andere personages heeft te maken met het vermeende egocentrisme van Aza, wederom een gevolg van haar dwanggedachtes die simpelweg weinig ruimte in haar hoofd laten voor de problemen van anderen. Het is dan ook verrassend om uiteindelijk te ontdekken hoe moeilijk Daisy’s thuissituatie is. Haar boosheid om hoe Aza hiermee omgaat komt uit de lucht vallen. Daisy komt vooral over als een enorm kreng dat zelf veel egocentrischer is dan waar ze Aza voor aanziet en ze lijkt haar zogenaamde beste vriendin helemaal niet te mogen. Ze is geobsedeerd door Star Wars, haar eigen (natuurlijk briljante) fanfictie en haar soort-van-vriendje en dit zijn zo ongeveer haar enige gespreksonderwerpen. Het is vreemd in een boek waarin de hoofdpersoon al vermoeiend is, maar ze is irritanter dan Aza, en dat kan toch niet de bedoeling zijn. Het is een raadsel waarom zo lang doorgegaan wordt over haar fanfictie en relatieproblemen, want net als de verhaallijn over de tuatara van de familie Picket voegen ze niets toe en leiden ze vooral af van het verhaal.

Davis praat alsof hij een bundel verzamelde poëzie heeft ingeslikt. Niet alleen kent hij bekende en minder bekende gedichten uit zijn hoofd en loopt hij te pas en te onpas te koop met zijn kennis, maar ook is vrijwel elke gewone zin die uit zijn mond komt overdreven filosofisch. Aza zelf heeft daar ook een handje van. Het schijnt een typische “Green-kwaal” te zijn. Soms is het mooi en levert het nieuwe inzichten op, maar omdat het zo overdreven vaak voorkomt wordt het ook irritant, vooral omdat het de tieners jaren ouder laat lijken dan ze zijn. Geen enkele puber praat zo, levenservaring, dwanggedachtes en elitaire school of niet.
Aza en Davis vinden herkenning bij elkaar omdat ze allebei een ouder verloren zijn – Davis zijn moeder en Aza haar vader. Het was interessant geweest om te lezen over welke invloed dat heeft gehad op Aza’s dwanggedachtes, maar hier wordt nauwelijks iets over gezegd. Green presenteert het simpelweg als een gegeven. Hoewel het op zich het prettig is dat dit eens vanzelfsprekend is en niet nog een extra probleem, voelt het toch als een gemiste kans. Davis’ gemis van zijn moeder wordt zelfs nog duidelijker dan Aza, die toch de hoofdpersoon en de verteller is.

Het einde is een beetje vreemd. Alles blijft in de lucht hangen. Er komt niet echt een bevredigende conclusie, alleen wat filosofisch geneuzel en een vreemde vooruitblik/terugblik op de rest van hun leven.
Na het uitlezen van ‘Schildpadden tot in het oneindige’ houd je vooral het gevoel dat Green niet echt wist wat voor boek hij wilde schrijven of dat hij dacht dat een verhaal over enkel dwanggedachtes niet interessant genoeg was. Hierdoor blijft het verhaal vlak en komt het niet boven de middenmoot uit. Het is leuk voor jongeren die graag realistische verhalen lezen en die willen ervaren hoe het is om dwanggedachtes te hebben en ook fans van Green die zijn manier van schrijven waarderen zullen ervan genieten, maar voor de gemiddelde lezer is het slechts matig interessant.