Het leven van een Afro-Amerikaanse vrouw in de jaren veertig

In de zomer van 2020 vond de Black Lives Matter-beweging weerklank in Nederland. In dezelfde tijd verscheen een vertaling van de roman The Street uit 1946. Het debuut van de Afro-Amerikaanse schrijfster Ann Petry was destijds een bestseller in de Verenigde Staten, maar was nog niet eerder vertaald in het Nederlands en blijkt verrassend actueel te zijn.
Hoofdpersoon is de jonge, Afro-Amerikaanse vrouw Lutie Johnson, die samen met haar zoontje Bub probeert te overleven in Harlem in de jaren veertig. Ze is pas verhuisd naar een tweekamerappartement in een aftands gebouw. De hoofdstukken over haar leven worden afgewisseld met de verhalen van andere bewoners in het gebouw, waardoor de lezer ook hun drijfveren leert kennen. De wisselingen van perspectief leveren een caleidoscopisch beeld op, aangezien het verhaal van Lutie ook wordt verteld vanuit het perspectief van de witte lerares van Bub en een louche nachtclubeigenaar.
Ann Petry voert de spanning op door de armoede in de wijk in geuren en kleuren te beschrijven en de personages in treffende dialogen over hun leven te laten vertellen. In alle ontmoetingen en gedachten zit een raciale laag, soms aan de oppervlakte door opmerkingen, vaak diep verstopt maar onmiskenbaar aanwezig. Zelfs het betalen bij de slager heeft voor Lutie een raciale ondertoon:
‘Ze nam het wisselgeld nooit direct van hem aan en terwijl hij het voor haar neertelde, vroeg ze zich af waarom niet. [...] Omdat hij blank was en ze een gevoel van macht ervoer als ze hem tot die kleine extra inspanning dwong om het op de toonbank te leggen?’

De auteur Ann Petry werkte in Harlem als vrijwilliger bij de naschoolse opvang. Wat zij daar zag aan armoede en criminaliteit heeft ze verwerkt in De straat. De voorvallen in deze roman lijken zo uit de Verenigde Staten anno 2020 te komen. Zoals de opmerkingen die Lutie hoort wanneer zij op straat een vermoorde man ziet liggen. De man is met messteken omgebracht door de bakker en omstanders merken op:
‘Die blanke van de winkel beweert dat hij hem wilde beroven.’ [...]
‘Als die rotblanke hier z’n neus laat zien, gaat ie eraan. Politie of geen politie.’

Lutie piekert over haar leven en de allesbepalende rol van haar huidskleur en realiseert zich dat een zwarte nooit als een individu wordt gezien. De straat is een onheilspellend verhaal. Ik leefde mee met de strijd van Lutie om een eerzaam bestaan op te bouwen. Het was voor mij als witte lezer een verrijking om te lezen hoe een zwarte vrouw in die tijd naar de wereld keek. De straat heeft een actueel thema en maakt de lezer bewust van raciale problemen, die helaas ook nu nog actueel zijn.