Mooi boek over de worsteling tussen eigen principes en wat je ‘moet’ doen

We zijn in de jaren 70 in Tsjechoslowakije. We maken kennis met Adam Kindl, de rechter uit de titel van het boek. Voor zich heeft hij het strafdossier van een moordzaak, tegen de verdachte, Karel Kozlik, wordt de doodstraf geëist. Adam legt de doodstraf liever niet op maar in de tijd van het communisme in Tsjechoslowakije is dat een lastige positie. Adam haalt zijn vrouw Alena op van het station nadat die een paar dagen weg is geweest voor een nascholing. Zij heeft anderen bij zich, waaronder student Honza, die ze voor de avond meenemen naar huis. Aan het begin volgt ook een lange uitstap naar het dagboek van zijn vader. Ik vroeg me wel even af waar het naartoe zou gaan maar al gauw wordt de rode lijn me duidelijk.

Het boek bevat vervolgens afwisselen hoofdstukken terug naar het verleden, vanaf zijn kindertijd die gedeeltelijk in WO2 in een concentratiekamp is geweest tot zijn studietijd en eerste werkjaren, en het heden waar het strafdossier en de persoonlijke (liefdes)perikelen van Adam en zijn vrouw een rol spelen.

De hoofdstukken in het heden beginnen in perspectief van Adam maar zijn genummerd en wisselen bijvoorbeeld ook naar het perspectief van zijn vrouw. Dit geeft meer diepgang aan het verhaal. Maar mijn voorkeur ging uit naar de hoofdstukken uit het verleden.
Die beginnen steeds met dezelfde titel ‘Voor we van de rivier de Lethe drinken’. In het boek zelf krijgt dit geen verklaring maar het bleef me bezig houden en ik heb het daarom opgezocht. Dit is een verwijzing naar een rivier in de Griekse mythologie, de rivier van vergetelheid in de onderwereld van Hades waaruit de doden drinken om hun aardse leven te vergeten. Als je dat weet dan krijgen die hoofdstukken een andere lading. Wat er allemaal gebeurd is dat Adam liever zou vergeten. De herinneringen aan de oorlog, het opgroeien en studeren op een plek waar je de partijlijn moet volgen en de worsteling die dat geeft als je eigen principes afwijken, komen heel duidelijk naar voren in deze hoofdstukken.

Ik lees veel legal thrillers en de achterkant en binnenflappen van het boek leken daar ook op te hinten, ookal wist ik wel dat het een serieus literair werk is. De moordzaak en de beslissing spelen echter een veel minder grote rol dan ik had verwacht. Toch is het boek heel interessant en is vooral de ‘dreiging’ die uitgaat van het niet volgen van de partijlijn en hoe dat Adam en de mensen om hem heen beïnvloedt boeiend. Ik besefte me tijdens het lezen ook dat ik eigenlijk heel weinig over Tsjechoslowakije en die geschiedenis weet. Ik heb tijdens het lezen ook regelmatig wat opgezocht. Daardoor heeft dit boek me ook dingen geleerd.
Het boek is vlot geschreven, of vertaald, maar bevat wel veel zinnen tussen haakjes. Dat is even wennen en haalt soms de vaart er wat uit.

Ik las dit boek als onderdeel van de Hebban Leesclub en dat had voor mij heel veel toegevoegde waarde. De meningen en observaties van de anderen over dingen die ik had gemist vond ik heel waardevol.