Verplichte kost!

Een non-fictie boek dat met zoveel verbeelding is geschreven dat het leest als een roman. Het gaat over een eeuw vrouwenemancipatie en Jansen wisselt feiten af met een reconstructie van de levensloop van haar moeder, vader en de rest van het gezin waarin ze opgroeide. Dat heeft ze gedaan door met de feiten die zij en haar zussen wisten een verhaal te maken. Daarvoor kroop ze in de huid van personages en stelde zich situaties voor rond de vraag ‘hoe het zou kunnen zijn gegaan’. Geen autobiografie dus, maar een verhaal waarin de feiten van honderd jaar vrouwengeschiedenis tot leven komen in het verhaal van Betsy, haar moeder.

Het zijn feiten die veelal niet voor het oprapen liggen, zoals Suzanna Jansen regelmatig zegt ‘ook dit had ik niet geleerd uit de geschiedenisboeken’. Wist jij bijvoorbeeld dat de strijd voor het vrouwenkiesrecht vijftig jaar heeft geduurd?

De strijd om het kiesrecht begon in 1871 en pas in 1922 gingen vrouwen voor het eerst naar de stembus. Suzanna Jansen beschrijft dit
vanuit het perspectief van Roza, haar oma die in 1922 als een van de eerste vrouwen naar de stembus gaat. In dat jaar wordt ook Betsy, de moeder van Suzanna Jansen geboren. Betsy groeit op tot een intelligente jonge vrouw en in 1939 stapt ze op de pont naar haar eerste betaalde baan op een kantoor.

Vanaf hier neemt Suzanna Jansen haar mee in de feiten van het huisvrouwenbestaan vanaf de jaren veertig. Daarin presenteert ze ook allerlei feiten die niet in de geschiedenisboekjes staan. Bijvoorbeeld een onderzoek naar de werkweek van de huisvrouw in de jaren vijftig. Ik zou er nog uren over kunnen praten, maar dat doe ik niet. In plaats daarvan zeg ik: lezen dit boek! Het is echt een geweldig boek met ontluisterende feiten die nauwelijks aandacht krijgen. Wist je bijvoorbeeld dat pas in 1957 de huwelijkswet werd opgeheven waardoor getrouwde vrouwen eindelijk handelingsbekwaam werden en dat abortus nog steeds in het wetboek van strafrecht staat? Dit laatste is zelfs voor de katholieke Betsy aanleiding om in de jaren 80 een wit laken voor de ramen te spannen. Want ‘baas in eigen buik’ gaat in de eerste plaats over de zeggenschap van een individuele vrouw over haar eigen lichaam

Maar het belangrijkste is misschien wel dat De omwenteling heerlijk is geschreven en dat de feiten pakkend vanuit het verhaal van Betsy en haar gezin door Suzanna Jansen worden verteld. Het is een boek dat voor mij ook verplichte kost op middelbare scholen zou moeten zijn. Bij Nederlands, Geschiedenis of Maatschappijleer: bij al deze vakken is het boek op zijn plaats.