Alles wat had kunnen zijn

Een roman met een intrigerende titel die van alles suggereert.. Alles wat had kunnen zijn…is dat uitgekomen, en viel het positief of negatief uit? Hoe dan en waarom en wat zijn de gevolgen ? De titel is toepasbaar op alle personages in deze roman.

Een Afrikaans land, Nigeria, geregeerd door veelal corrupte politici, baantjesjagers, er is omkoping en veel geweld. Het belangrijkste thema is de onoverbrugbare kloof tussen arm en rijk. Ook de positie van vrouwen is een van de thema’s.

Een van de twee verhaallijnen gaat over het gezin waarin Eniola opgroeit. Eniola, een jongen van zestien jaar, intelligent en met ambitieuze toekomstplannen. Hij groeit op in een liefdevol gezin met een vader die leraar is. Ouders die betrokken zijn en hun twee kinderen een goede schoolopleiding willen geven…totdat vader ontslagen wordt, het schoolgeld niet meer betaald kan worden en moeder met haar kinderen moet gaan bedelen. De moeder is een van de sterke vrouwen in deze roman.

De tweede verhaallijn gaat over Wuraola, zij is afkomstig uit een rijk gezin, afgestudeerd als arts. In haar kringen wordt van een vrouw verwacht dat ze voor haar dertigste trouwt. De tijd dringt voor haar. Ze verlooft zich met Kúnlé, die met zijn explosieve karakter geen prins op het witte paard lijkt te zijn.

De twee verhaallijnen worden per hoofdstuk afgewisseld en verknopen zich aan het eind. Deze structuur is wel erg schematisch en traditioneel. De schrijfster heeft veel woorden nodig om het verhaal in de steigers te zetten. Je moet geduld hebben tot het spannend wordt. Het voordeel daarvan is dat je een goed beeld krijgt van de Nigeriaanse maatschappij, het nadeel is dat het langdradig wordt.
De stijl is niet opvallend mooi, maar ook niet slecht. Het boek leest gemakkelijk en de inhoud is toegankelijk. De personages blijven wat aan de oppervlakte en ik vond het lastig mij te identificeren met de verhaalfiguren.
Voor mij is Ayobami Adébáyó vooral een verhalenverteller en minder een stilist. Het heeft mij verbaasd dat deze roman op de longlist van de Booker Prize is terechtgekomen. De kracht van 'Alles wat had kunnen zijn' is dat ik veel geleerd heb over de huidige Nigeriaanse samenleving, een maatschappij met tegenstellingen tussen extreem arm en extreem rijk, wat veel kwalijke gevolgen heeft voor de positie van vrouwen, het onderwijs en de zorg.